Tết Hàn thực xuất hiện chủ yếu ở Trung Quốc và Việt Nam. Tại Việt Nam, tết Hàn thực được biết đến là một ngày lễ quan trọng trong năm. Mỗi lần đến ngày này, người dân đều làm bánh trôi, bánh chay để cúng tổ tiên.
Trong văn hóa dân gian Việt Nam, tết Hàn thực còn được gọi là tết Bánh trôi - bánh chay. Tết này diễn ra vào mùng 3 tháng 3 Âm lịch.
Năm 2024, tết Hàn thực rơi vào thứ Năm, ngày 11/04/2024 Dương lịch.
Ngày tết này ở Việt Nam bắt nguồn từ phong tục của người Trung Quốc được lưu truyền đến nay. Phong tục này liên quan đến câu chuyện vào thời Xuân Thu giữa vua nước Tấn là Tấn Văn Công và hiền sĩ Giới Tử Thôi.
Chuyện kể rằng, Tấn Văn Công phải bỏ nước lưu vong, nay trú nước Tề, mai ở nước Sở. Trên đường lánh nạn, vua Tấn được Giới Tử Thôi hết lòng phò trợ. Giới Tử Thôi phò vua Tấn Văn Công suốt 19 năm trời, cùng nhau nếm mật nằm gai.
Khi giành lại ngôi báu, lúc ban thưởng cho những người có công, vua Tấn lại quên mất sự giúp đỡ của Giới Tử Thôi. Tuy vậy, Giới Tử Thôi không hề giận, ông trở về đưa mẹ già vào trong núi ở ẩn. Một thời gian sau, vua nhớ ra, cho người đi tìm nhưng Giới Tử Thôi không chịu về lĩnh thưởng.
Vua thấy vậy, hạ lệnh đốt rừng để ép ông phải ra mặt nhưng lại khiến mẹ con ông bỏ mạng chốn núi rừng vào đúng ngày 3/3 Âm lịch.
Cái chết của Giới Tử Thôi khiến vua đau lòng và ân hận. Vua Tấn cho lập miếu thờ, hạ lệnh kiêng dùng lửa suốt 3 ngày và chỉ ăn thức ăn nguội lạnh nấu sẵn. Từ đó, hàng năm, đến 3/3 Âm lịch, người dân bị cấm dùng lửa nấu ăn, ngay cả việc làm cỗ cúng cũng phải làm từ hôm trước.
Theo phong tục cổ truyền Trung Quốc, 3/3 Âm lịch hàng năm là ngày tết Hàn thực mang ý nghĩa tưởng nhớ Giới Tử Thôi.
Mặc dù có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng khi du nhập vào Việt Nam, tết Hàn thực đã hợp nhất với tết Bánh trôi, bánh chay.
Ngoài ra, ngày này tại Việt Nam có ý nghĩa dân tộc sâu sắc, thể hiện rõ nét đặc trưng văn hóa, lối sống riêng của người Việt. Tết Hàn thực của người Việt mang ý nghĩa hướng về cội nguồn, tổ tiên, ghi nhớ công ơn của những người đã khuất.
Vào ngày này, các gia đình Việt sẽ chuẩn bị bánh trôi, bánh chay để lễ Phật, cúng gia tiên. Đặc biệt, trong dịp này, người đi xa quê sẽ đoàn tụ cùng gia đình, cùng nhau đi tảo mộ người đã khuất.
(Tổng hợp)
.svg){kind=icon}
