“Trong bối cảnh khó khăn mà Việt Nam đang phải đối mặt, những thông điệp mà Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã cam kết thể hiện sự dũng cảm, dám chấp nhận mang một sứ mạng nặng nề. Nó cũng thể hiện cam kết và trách nhiệm của người đứng đầu Chính phủ. Nếu làm được như vậy, chắc chắn sẽ được dân tin, dân ủng hộ.”- Ông Đỗ Thiên Anh Tuấn.

Trong cuộc trò chuyện này, Tuần Việt Nam cùng ông Đỗ Thiên Anh Tuấn, Giảng viên trường Đại học Fulbright Việt Nam nhìn lại 9 tháng đầu tiên của nhiệm kỳ Chính phủ mới.

Mời đọc lại bài: Chính phủ đã định hình con đường cải cách

Chính phủ nói tiếng nói của người dân

Thưa ông Đỗ Thiên Anh Tuấn, là người luôn quan sát và theo dõi sát sao các chỉ đạo và điều hành của Chính phủ, ông suy nghĩ gì về các thông điệp mà Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các thành viên Chính phủ đã và đang triển khai?

Cá nhân tôi cũng như nhiều người dân khác rất ấn tượng với những phát ngôn của Thủ tướng và các thành viên Chính phủ.

Tại sao? Vì những vấn đề đó luôn được người dân và dư luận nhắc đến rất nhiều. Đó là những vấn đề liên quan tới phương diện kinh tế, văn hóa và xã hội. Những vấn đề này tác động hàng ngày vào cuộc sống của mỗi gia đình, mỗi người dân, lâu dần trở thành mong mỏi và khát khao của họ đối với các vấn đề thời cuộc của đất nước, của xã hội.

Thủ tướng đã lên tiếng đúng lúc trước những vấn đề người dân bức xúc tích tụ lâu nay, nên khi ông cùng họ nói lên những điều ấy, người dân ủng hộ, đặt niềm tin và hy vọng vào những cải cách sắp tới.

{keywords}

Thủ tướng thăm một gia đình trong Khu đô thị nhà ở xã hội Đặng Xá, huyện Gia Lâm, Hà Nội - Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Ông có thể “giải mã” như thế nào khi ngay khi vừa nhậm chức, Thủ tướng đã cam kết xây dựng một Chính phủ “liêm chính, kiến tạo và hành động”?

Ngay từ đầu tôi cũng như nhiều người dân khác vô cùng ấn tượng với thông điệp: “Chính phủ liêm chính, kiến tạo và hành động”.  Đây là câu nói vượt ra ngoài khẩu hiệu mà một Chính phủ nào đó thường lựa chọn.

Khi tôi nói Chính phủ liêm chính là tôi đã xác định một sứ mệnh phải thực hiện. Đằng sau khẩu hiệu đó phản ánh rằng nếu như chúng ta đã có Chính phủ liêm chính, Chính phủ kiến tạo, Chính phủ hành động  rồi thì cần gì phải đặt ra nữa.

Trong bối cảnh những khó khăn mà Việt Nam đang phải đối mặt, những thông điệp mà Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã cam kết thể hiện sự dũng cảm, dám chấp nhận mang một sứ mạng nặng nề; Nó cũng thể hiện cam kết và trách nhiệm của người đứng đầu Chính phủ trong nhiệm kỳ này. Nếu làm được như vậy, chắc chắn sẽ được dân tin, dân ủng hộ.

Thông thường lời nói phải đi kèm hành động thì mới có được niềm tin của người dân. Nhìn lại 9 tháng qua, ông có bình luận gì về những nỗ lực mà Chính phủ mới đang triển khai cho mục tiêu “Liêm chính – Kiến tạo và Hành động”?

Mặc dù chỉ mới hơn nửa năm nhưng Chính phủ đã thể hiện và khẳng định rất rõ quyết tâm chuyển từ một nhà nước quản lý sang nhà nước kiến tạo và phục vụ, chuyển từ nói chưa đi đôi với làm, nói không tương thích với làm sang một Chính phủ hành động, cam kết hành động dựa trên lời nói.

Năm 2016 là năm Chính phủ đưa ra thông điệp, sứ mạng và cam kết, bước tiếp theo là bắt tay thực hiện. Thông thường là vậy, nhưng mới hơn nửa năm nhận nhiệm vụ, Chính phủ của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã có rất nhiều hành động quyết liệt, thực tế chứ không phải chỉ nói.

Tôi xin đơn cử một vài ví dụ cụ thể: Ngoài những chỉ đạo liên quan tới việc đôn đốc chính quyền xử lý bức xúc mang tính thời sự như vụ quán cà phê Xin chào ở TP.HCM, Chính phủ mới cũng bằng hành động quyết liệt thực hiện đóng cửa rừng; hay ban hành Nghị quyết 35 về hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, ban hành Nghị quyết 19 về cải thiện môi trường kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh... Gần đây nhất, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 100 về chương trình hành động của Chính phủ giai đoạn 2016 – 2021.

Tất cả điều đó cho thấy, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chính phủ mới đang rất nỗ lực biến các lời nói thành hành động cụ thể.

Sự kiên định của Chính phủ mới

Chẳng có con đường cải cách nào bằng phẳng cả. Theo ông, những thách thức nào sẽ có thể cản trở quyết tâm đổi mới của Chính phủ nhiệm kỳ này?

Chắc chắn cái lớn nhất Thủ tướng và Chính phủ gặp phải là sự va chạm. Bởi vì cải cách nào cũng có người được, kẻ mất.

Điều đó đòi hỏi sự kiên định của Chính phủ mới trong nhiệm kỳ này. Có thể lợi ích của một cá nhân hay một nhóm nào đó bị thiệt đi, nhưng lợi ích tổng thể lại tăng lên thì phải quyết tâm làm cho bằng được. Chính phủ thấy được lợi ích tổng thể tăng lên cho quảng đại người dân thì Chính phủ nên làm và phải làm.

Những hành động mà Chính phủ đã làm trong 9 tháng vừa qua đang được xử lý  theo triết lý đó. Tức là dựa trên lợi ích của tổng thể chứ không phải của một nhóm nhỏ nào cả.

{keywords}

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đi kiểm tra công tác vệ sinh an toàn thực phẩm tại Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Văn Đức tại xã Văn Đức, huyện Gia Lâm, Hà Nội. Ảnh: Thống Nhất/TTXVN.

Thành công của công cuộc cải cách không chỉ có mục tiêu đúng đắn, hợp lòng dân mà còn ở nghệ thuật xử lý khôn ngoan, khéo léo, huy động được sức mạnh tổng thể của nhiều thành phần trong xã hội. Theo ông, đâu là sự khéo léo, khôn ngoan, nghệ thuật xử lý cần thiết nên áp dụng trong công cuộc cải cách này?

Trong kinh tế có một khái niệm “cải thiện Pareto”, tên của một nhà kinh tế. Cải thiện Pareto tức là làm cho có người lợi hơn nhưng không làm cho ít nhất một người bị thiệt đi.

Trong bối cảnh của Việt Nam chúng ta chưa đạt được hiệu quả Pareto, vì vậy tiềm năng để cải thiện Pareto còn rất lớn. Đó là một tiến trình làm cho có người được lợi hơn nhưng không làm cho ít nhất một người bị thiệt đi. Giống như một trò chơi win – win, tất cả đều thắng. Lợi ích tăng thêm sẽ được phân phối cho những người có đóng góp tương xứng vào những lợi ích tăng thêm đó.

Theo tôi, Chính phủ cần tiếp tục đưa ra một tín hiệu hay thông điệp cho thấy rằng, cải cách lần này không lấy đi lợi ích của bất kỳ một cá nhân hay một nhóm nào cả, trừ tham nhũng, tiêu cực. Lợi ích tăng thêm phải được phân phối cho những người hay những nhóm có đóng góp cho lợi ích tăng thêm đó. Vì vậy, bất kỳ cá nhân hay nhóm nào cũng có cơ hội và được trao cơ hội đóng góp vào lợi ích tăng thêm đó.

Nếu đưa ra thông điệp rõ ràng và mạch lạc như vậy, Chính phủ sẽ tạo ra sự ủng hộ của những người có lợi ích hiện tại và đương nhiên cả những người chưa có lợi ích hiện tại. Triết lý này gọi là tăng trưởng bao trùm (Inclusive growth). Có được điều này sẽ cải thiện Pareto rất lớn.

Thách thức lớn nhất của Chính phủ hiện nay là phải làm được điều đó. Nó có ý nghĩa rất quan trọng. Bởi nếu như không đưa ra thông điệp rõ ràng như vậy, dễ khiến cho có nhóm chống đối vì họ e ngại lợi ích của họ sẽ bị mất đi, họ sẽ chống hoặc không ủng hộ. Mặt khác, sẽ rất cần thiết và khôn ngoan khi chúng ta huy động được toàn thể sức mạnh trong xã hội tham gia cải cách hơn là vô tình loại ra nguồn sức mạnh nào đó!

Xin cảm ơn ông đã dành thời gian cho Tuần Việt Nam!

Duy Chiến thực hiện