- Thảo luận dự thảo luật Hôn nhân Gia đình sửa đổi chiều nay (27/5), các ĐB đã chạm đến hai vấn đề khó khăn nhất: mang thai hộ và sống chung đồng giới. 

ĐB Đặng Chị Kim Chi (Phú Yên) mở đầu bằng câu chuyện: Tôi quen biết hai người phụ nữ, vì lý do sức khỏe không thể tự mang thai, đã tiến hành thụ tinh nhân tạo, có chị em sẵn sàng mang thai hộ, nhưng luật chưa cho phép nên chưa làm được.

"Một người, qua đường dây ngầm đã nhờ mang thai hộ, kết quả có đứa con của mình. Người kia sợ những phức tạp và vấn đề nảy sinh từ đường dây ngầm mà không dám, đến giờ vẫn chưa có con", bà Kim Chi nói. "Nếu luật có quy định thì những người phụ nữ như thế sẽ có cơ hội làm mẹ, có giọt máu của chính mình". 

{keywords}
ĐB Đặng Chị Kim Chi. Ảnh: Minh Thăng

Tuy vậy, ĐB Phú Yên băn khoăn: Người được nhờ mang thai hộ, theo dự thảo, phải là người thân thích cùng hàng với bên vợ hoặc chồng người nhờ mang thai hộ.

"Như vậy sẽ hạn chế chính sách mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Những cặp vợ chồng không có những người thân thích như trên sẽ không có cơ hội dù có bạn thân sẵn sàng mang thai hộ", bà Kim Chi nói.

Bà kiến nghị mở rộng quy định, miễn sao đảm bảo các điều kiện, không thương mại hóa, coi đây là một quan hệ dân sự mà nhà nước tôn trọng sự thỏa thuận giữa hai bên.

Tỉ lệ vô sinh ở VN, con số do Thứ trưởng Bộ Y tế, GĐ Bệnh viện Phụ sản TƯ Nguyễn Viết Tiến đưa ra, đang ở mức đáng báo động 8%.

ĐB Phạm Thị Mỹ Ngọc (Ninh Bình) chia sẻ: Là người thân thích có quan hệ huyết thống trong 3 đời thì phần nào sẽ tránh được những toan tính, trục lợi lẫn nhau, nhưng trên thực tế, hiếm cặp vợ chồng nhờ được người thân thích mang thai hộ mà tránh được những phức tạp về tâm lý cho cả hai bên.

Tuy nhiên, cũng có những ý kiến ngại ngần. ĐB Tôn Thị Ngọc Hạnh (Đắk Nông) đề nghị cân nhắc kỹ, thậm chí tạm gác quy định này.

“Qua tiếp xúc cử tri, có ý kiến rằng mang thai hộ tốn kém, chỉ những cặp vợ chồng có điều kiện mới làm được… Ý nghĩa nhân đạo đối với cha mẹ nhờ mang thai hộ đã rõ, nhưng ý nghĩa nhân đạo với đứa trẻ được sinh ra thế nào? Đứa trẻ sẽ sống thế nào trong điều kiện phức tạp như thế? Ngoài mẹ ruột, mẹ nuôi, bây giờ lại có thêm mẹ... mang thai hộ", bà Hạnh nói.

ĐB Đỗ Ngọc Niễn (Bình Thuận) thì phản đối thẳng thừng: Đây là một ý tưởng nhân văn, nhưng ý tưởng và hiện thực, điều kiện ban hành một điều luật, không phải lúc nào cũng gặp nhau.

Nam ĐB Bình Thuận đưa ra 3 lý do: Thứ nhất, kỹ thuật thụ tinh nhân tạo và thụ tinh trong ống nghiệm ở VN đã rất tiến bộ, có thể giúp nhiều cặp vợ chồng hiếm muộn có con.

Thứ hai, tính bức xúc chưa rõ và thứ ba, tính khả thi không cao.

"Đã có trường hợp nào cần pháp luật can thiệp, bao nhiêu trong số 8% người vô sinh có nhu cầu nhờ mang thai hộ, bao nhiêu người chồng đồng ý cho vợ mang thai hộ...?", ông Niễn cho rằng cần thêm thời gian nghiên cứu cho chắc rồi hẵng quy định.

Theo Phó Chủ tịch QH Tòng Thị Phóng, vấn đề này có thể được đưa ra xin ý kiến ĐB bằng phiếu để hoàn chỉnh dự thảo trước khi QH quyết nghị.

Bình đẳng cho người đồng tính

ĐB Lê Thị Tám (Nghệ An) nhìn nhận vấn đề người đồng tính ở VN là thực tiễn và đang diễn ra phức tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với trật tự an toàn xã hội, là yêu cầu thực tế mà các nhà lập pháp phải giải quyết.

Không bình luận việc dự thảo trình lần này bỏ đi điều 16 về giải quyết hậu quả pháp lý của việc sống chung cùng giới, bà Tám trực tiếp đề nghị bổ sung một chương mới về việc đăng ký sống chung giữa những người cùng giới.

"Trong đó quy định mang tính nguyên tắc về điều kiện, trình tự, thủ tục đăng ký sống chung và giải quyết hệ quả khi chấm dứt sống chung, quan hệ tài sản, quyền nuôi con nếu có...", ĐB Nghệ An nói.

Bà Lê Thị Tám đưa ra 5 lý do trong đó quan trọng là giúp nhà nước dễ quản lý, tiếp cận đối tượng này, từ đó hoạch định và ban hành những chính sách đúng đắn trong tương lai.

Đây cũng là tiếng nói của nhà nước, nhân dân, cơ sở pháp lý góp phần không nhỏ giảm sự kỳ thị của xã hội đối với người đồng tính, tạo điều kiện cho họ hòa nhập cộng đồng, sống đúng với con người mình, thụ hưởng một cách bình đẳng các chế định pháp luật, bà Tám nói.

Chung Hoàng