Đầu tháng 5 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu các tỉnh có tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông đi qua đảo đảm nguồn cung vật liệu xây dựng phục vụ thi công dự án. Nghiêm cấm tình trạng trục lợi, đầu cơ, nâng giá.

Mới đây nhất, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành một lần nữa yêu cầu bí thư và chủ tịch các tỉnh có dự án cao tốc đi qua đẩy nhanh tiến độ giải quyết các điều kiện, thủ tục về cấp giấy phép đối với các mỏ vật liệu theo quy định của pháp luật, đảm bảo đáp ứng đủ nhu cầu vật liệu thi công dự án. Thường xuyên kiểm tra và xử lý nghiêm các trường hợp đầu cơ, tùy tiện nâng giá vật liệu xây dựng.

Hiện, hàng loạt nhà thầu thi công các dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam đang khan hiếm nguồn vật liệu hoặc phải mua nguồn vật liệu với giá cao.

{keywords}
Nhiều dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam đang thi công thiếu nguồn vật liệu

Ông Hoàng Tuấn Khoát, Phó giám đốc Ban QLDA 7 (Bộ GTVT) cho biết, Dự án Phan Thiết – Vĩnh Hảo (101km) cần sử dụng khoảng 9 triệu m3 đất đắp nhưng hiện vẫn còn thiếu khoảng 6 triệu m3. Thời gian qua, các cơ quan chức năng liên quan đã vào cuộc làm việc với chính quyền địa phương để bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn nhưng đến nay thủ tục cấp phép khai thác các mỏ đất trong khu vực vẫn chưa có biến chuyển.

Thiếu nguồn vật liệu đất đắp, các nhà thầu tìm đủ cách xoay xở, thậm chí sẵn sàng trả giá cao gấp đôi bình thường nhưng vẫn không có đất để mua.

Tại dự án thành phần Mai Sơn – QL45 (63,37km) theo Ban Quản lý dự án Thăng Long, hiện nay vẫn gặp nhiều vướng mắc về nguồn vật liệu, chủ yếu là đất đắp thi công công trình.

Trong đó, đoạn tuyến qua địa phận tỉnh Ninh Bình, theo hồ sơ khảo sát, thiết kế kỹ thuật, dự án sử dụng đất đắp từ 3 mỏ: Thống Nhất, Đồi Giàng và Sòng Vặn. Tuy nhiên, khi triển khai dự án, khả năng cung cấp đất của các mỏ này không đáp ứng được nhu cầu dự án.

Mỏ Thống Nhất hiện giấy phép khai thác đã hết hạn, chủ mỏ chưa làm các thủ tục gia hạn giấy phép khai thác. Mỏ Đồi Giàng theo hồ sơ khảo sát, trữ lượng của mỏ khoảng 1 triệu m3 (gồm cả đất và đá), nhưng thực tế nhà thầu đang lấy đất tại mỏ này chỉ có thể khai thác phục vụ đắp đất K90 và K95 cho dự án khoảng 100.000m3….

Thứ trưởng GTVT Nguyễn Ngọc Đông cho hay, theo thiết kế kỹ thuật nhu cầu vật liệu đất đắp cho toàn bộ 11 dự án thành phần cao tốc Bắc Nam (653 km) khoảng 54 triệu m3 nhưng hiện tại mới chỉ đủ điều kiện khai thác 32,2/54 triệu m3 đất đắp, còn lại chưa đủ điều kiện khai thác.

Khối lượng chưa đủ điều kiện khai thác tập trung tại 8 dự án thành phần: Mai Sơn – QL45, Nghi Sơn – Diễn Châu, Diễn Châu – Bãi Vọt, Cam Lộ - La Sơn, Nha Trang – Cam Lâm, Cam Lâm – Vĩnh Hảo, Vĩnh Hảo – Phan Thiết, Phan Thiết – Dầu Giây.

Thực tế không thiếu nguồn vật liệu

Cuối tháng 4, để đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án thành phần cao tốc Bắc Nam, Uỷ ban kinh tế Quốc hội đã phối hợp với Bộ GTVT tổ chức đoàn giám sát làm việc với các địa phương về việc thiếu nguồn vật liệu phục vụ dự án.

Quan kiểm tra thực tế, có 6/11 dự án thành phần đang được các nhà thầu triển khai thi công thì có 3 dự án (Mai Sơn – QL45, Vĩnh Hảo – Phan Thiết và Phan Thiết – Dầu Giây) đang xảy ra tình trạng thiếu nguồn vật liệu nghiêm trọng, dẫn đến các hiện tượng một số chủ mỏ tăng giá bán vật liệu, cố tình tạo sự khan hiếm, đẩy giá tăng nhiều so với giá vật liệu do địa phương công bố tại thời điểm khảo sát.

{keywords}
Dự án cao tốc Bắc- Nam đoạn Cam Lộ - La Sơn

Việc thiếu nguồn vật liệu có khả năng dẫn đến tiến độ dự án phải kéo dài, không đáp ứng được yêu cầu hoàn thành trong năm 2022-2023 theo nghị quyết của Quốc hội.

Qua khảo sát, đoàn công tác cũng nhận thấy không thiếu nguồn vật liệu phục vụ thi công dự án. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do công tác tư vấn lập thiết kế kỹ thuật, khảo sát mỏ vật liệu chưa tốt, thiếu kỹ lưỡng về chất lượng cũng như trữ lượng của mỏ vật liệu, trong bối cảnh các mỏ đang khai thác đồng thời phải cung cấp cho nhiều dự án.

Các ban quản lý dự án chưa thực sự quan tâm, sát sao trong việc rà soát, phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền xử lý những vướng mắc trong thủ tục cấp mỏ vật liệu cho dự án, cũng như công tác phối hợp giữa cơ quan trung ương và địa phương chưa tốt…

Khẩn trương cấp phép các mỏ mới

Để đảm bảo nguồn vật liệu cung cấp cho các dự án thành phần cao tốc Bắc Nam, Uỷ ban Kinh tế Quốc hội cho rằng, cần ưu tiên đẩy nhanh tiến độ hoàn tất các thủ tục còn thiếu cho các mỏ vật liệu đã được cấp phép nhưng chưa khai thác được.

Sớm cấp phép cho các mỏ đã có trong quy hoạch; gia hạn giấy phép đối với các mỏ đã hết hạn nhưng còn trữ lượng đảm bảo nhu cầu đáp ứng nguồn vật liệu cho dự án.

Đặc biệt, các tỉnh cần chỉ đạo các sở ban ngành địa phương thực hiện tốt quản lý xây dựng, có giải pháp chế tài kịp thời, phù hợp để chống độc quyền và xử lý nghiêm các trường hợp đầu tư, tuỳ tiện nâng giá vật liệu xây dựng.

Ngoài ra, trong đề xuất với Chính phủ, Uỷ ban Kinh tế Quốc hội cũng kiến nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ TN&MT chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan nghiên cứu đề xuất giải pháp đẩy nhanh tiến độ, giảm tối đa thời gian cấp phép khai thác mỏ vật liệu phục vụ dự án.

Bộ GTVT và UBND các tỉnh cần khẩn trương phối hợp khảo sát các khu vực lân cận dự án để tìm kiếm các mỏ có đủ điều kiện về chất lượng trữ lượng…

Theo Thứ trưởng Nguyễn Ngọc Đông, để đảm bảo nguồn vật liệu cho các dự án cao tốc Bắc – Nam công tác quản lý nhà nước về giá xây dựng cần phải được thắt chặt. Có giải pháp, chế tài kịp thời phù hợp để chống độc quyền, đầu tư tuỳ tiện nâng giá vật liệu.

Bộ GTVT mạnh tay loại nhà thầu yếu kém thi công cao tốc Bắc - Nam

Bộ GTVT mạnh tay loại nhà thầu yếu kém thi công cao tốc Bắc - Nam

Dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn Cam Lộ - La Sơn thi công đang chậm tiến độ do năng lực nhà thầu yếu kém.


Vũ Điệp