Một nghiên cứu của Viện Vệ sinh Dịch tễ TƯ cho thấy, rau từ ruộng đến chợ ở vùng ven đô Hà Nội có sự lây nhiễm diện rộng của coliform và các vi khuẩn khác gây bệnh đường ruột.


Rau muống nhiễm khuẩn nặng

TS.BS Nguyễn Vương Tuấn, Trưởng nhóm nghiên cứu cho biết, nhóm đã tiến hành lấy nước thải từ hai con sông chứa nước thải lớn nhất của thành phố là Tô Lịch và Kim Ngưu tại phường Hoàng Liệt (quận Hoàng Mai, Hà Nội). Điểm nghiên cứu thứ hai là quận Long Biên, có nguồn nước tưới chủ yếu là ao chứa nước mưa và nước sông Hồng hoặc nước giếng hộ gia đình. Tại mỗi điểm, nhóm nghiên cứu lấy ngẫu nhiên sáu hộ gia đình tham gia trồng rau và loại rau nghiên cứu chính là rau muống.
 
Mỗi buổi sáng, hộ gia đình tại Hoàng Liệt thu hoạch rau muống và rửa rau tại kênh dẫn nước tưới để giữ ẩm cho rau. Sau đó, rau muống được những người bán buôn mua, vận chuyển đến các chợ trong nội thành Hà Nội. Tại chợ Long Biên, nông dân thu hoạch rau vào buổi chiều và rửa rau bằng nước giếng tại hộ gia đình để giữ ẩm rau, sau đó để qua đêm tại hộ gia đình cho tới sáng hôm sau mới mang ra chợ.
Rau ở một số vùng ven đô Hà Nội bị nhiễm khuẩn vì nguồn nước.
Cùng thời gian này, nhóm nghiên cứu độc lập tại chợ Hoàng Liệt và chợ Hàng Bè ở trung tâm Hà Nội, trong đó chợ Hoàng Liệt gần với khu vực nuôi trồng rau bằng nước thải. Các loại rau chính được lấy mẫu xét nghiệm là rau húng, rau nhút, rau mùi, kinh giới, rau muống. Tổng cộng 96 mẫu rau được lấy tại chợ Hoàng Liệt và 118 mẫu lấy từ Long Biên. Mẫu nước cũng lấy tại ruộng ở Hoàng Liệt và Long Biên, được đưa đến phòng thí nghiệm tại Viện Vệ sinh Dịch tễ TƯ xét nghiệm.

Kết quả cho thấy, những mẫu nước và rau được thu thập tại chợ đều có nhiều vi khuẩn colifrom và các vi khuẩn gây ra bệnh tiêu chảy. Các đơn bào như cryptosporidium, giardia, crylospora (gây tiêu chảy) đều được tìm thấy trên các mẫu rau thu thập tại chợ. Đặc biệt, những vi khuẩn này có nhiều trong các loại rau như húng, kinh giới, mùi và rau thủy sinh như rau muống, rau nhút. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy, hàm lượng coliform trong nước tưới rau ở ruộng nước thải của vùng ven đô Hà Nội cao hơn ở những ruộng không dùng nước thải. Hàm lượng coliform này xuất hiện cao hơn ở các mẫu rau muống. Nhóm nghiên cứu còn so sánh, hàm lượng coliform trong nước thải dùng tưới rau vượt quá mức giới hạn cho phép của Tổ chức Y tế Thế giới nhiều lần.


Rau nhiễm khuẩn chủ yếu qua nguồn nước bẩn

Nhóm nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, chính việc vẩy nước hoặc sử dụng nguồn nước ao hồ để làm rau tươi đã tăng thêm sự nhiễm vi sinh vật cho rau khi mang ra chợ bán. Hầu hết, người nông dân dùng nguồn nước từ ao, hồ để vảy lên rau trong quá trình bảo quản tại nhà hoặc để rau trên mặt đất qua đêm khiến rau dễ bị nhiễm bẩn.

Ngoài việc dùng nước bẩn tưới rau khi trồng, thu hoạch, rau còn bị nhiễm khuẩn từ chính người thu hoạch. “Những người thu hoạch, vận chuyển, buôn bán có thói quen đi vệ sinh không rửa tay khi vận chuyển hay bán rau. Đây cũng là nguồn gây bệnh”, nhóm nghiên cứu cho biết.

Các kết quả xét nghiệm này cho thấy, rau ở vùng ven đô Hà Nội đang bị nhiễm coliform và các đơn bào gây bệnh đường ruột theo chuỗi từ ruộng đến chợ và tại chợ. Rau ăn sống hoặc rau không qua chế biến có thể là những nguồn làm bệnh đường ruột trên người tăng cao.

Nghiên cứu này cũng cho thấy, nhiễm bẩn coliform và các vi khuẩn gây bệnh đường ruột khác do quá trình tiếp xúc bề mặt rau lúc thu hoạch, vận chuyển, chế biến, đóng gói hoặc bảo quản. Khoảng 50- 80% nông dân được phỏng vấn khi tiếp xúc với rau thường không đi găng tay.
 
Mặc dù khoảng 66-90% nông dân hoặc người vận chuyển không dùng nước để vảy lên rau trong quá trình vận chuyển hoặc trước khi giao hàng tại chợ nhưng hầu hết lại sử dụng nước từ ao, hồ để vảy lên rau trong quá trình bảo quản tại nhà. Điều này khiến rau dễ dàng nhiễm bẩn với vi khuẩn gây bệnh.
TS. BS Vương Anh Tuấn
Viện Vệ sinh Dịch tễ TƯ
(Theo Giadinh.net.vn)