Việc các tiểu thương Việt Nam lén lút nhập khẩu tôm hùm đất từ Trung Quốc vào Việt Nam để tiêu thụ, với giá bán lẻ từ 250.000-400.000 đồng/kg, khởi lên mối lo ngại mới về nguy cơ động vật ngoại lai xâm lấn, đe dọa ngành nông nghiệp và hệ sinh thái bản địa.

Tôm hùm đất, hay còn gọi tôm hùm đỏ (tên khoa học Cherax quadricarinatus), rất phàm ăn. Chúng đào hang rất giỏi, hoạt động về ban đêm và có sức chống chịu, thích nghi cao nên sẽ phá hại hệ thống kênh mương, có thể làm tan hoang các hệ sinh thái bản địa do ăn tạp.

Đặc biệt, chúng mang theo nhiều virus gây bệnh trên tôm, kể cả loài giun ký sinh trên động vật có vú và người.

Đáng lưu ý, chúng sống rất khỏe và dai. Khi sống trong môi trường tự nhiên thuận lợi, tuổi thọ của một con tôm hùm đất có thể lên tới 30 năm. Thậm chí, sức sống của loài tôm này càng mãnh liệt hơn với khả năng tái sinh lại chân hay càng bị đứt.

Tại Việt Nam, tôm hùm đất từng được nuôi thử nghiệm tại tỉnh Phú Thọ năm 2012. Sau đó, xác định đây là loài ngoại lai nguy hại, các nhà khoa học đề nghị không nhân giống phát triển.

Từ năm 2013, tôm hùm đất đã được đưa vào danh mục sinh vật ngoại lai cấm nhập khẩu. Hoạt động kinh doanh, nuôi, phát tán loài tôm này vi phạm Luật đa dạng sinh học 2018. Tuy nhiên, trước việc lén lún buôn bán, nhập khẩu tôm hùm đất, nếu sinh vật này phát tán ra đồng ruộng Việt Nam sẽ gây nguy hại nghiêm trọng.

Các chuyên gia cảnh báo nếu không ngăn chặn kịp thời, tôm hùm đất sẽ trở thành "đại họa" cho nền nông nghiệp và hệ sinh thái.

Vì thế, Bộ NN-PTNT vừa có công văn hỏa tốc yêu cầu kiểm soát chặt, nếu phát hiện tôm hùm đất cần tiêu diệt ngay.

Theo Điều 246, Bộ luật Hình sự 2015, người nhập khẩu trái phép hoặc phát tán loài động vật, thực vật ngoại lai xâm hại hoặc loài động vật, thực vật ngoại lai có nguy cơ xâm hại sẽ bị phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 1 tỷ đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.

Ở Việt Nam, rất nhiều loại sinh vật ngoại lai được nhập khẩu về để làm cảnh, sau bị phát tán ra môi trường đến nay vẫn chưa có biện pháp tiêu diệt triệt để, điển hình là ốc bươu vàng, bèo tây, cây trinh nữ thân gỗ, cây bông ổi, cá dọn bể, sâu róm,...

Ngọc Hà - Duy Tiến - Kiều Oanh