Mặc dù năng suất lao động xã hội của Việt Nam năm nay đã tăng thêm 6,4% so với năm 2014, đạt khoảng 3.657 USD/người nhưng so với các nước trong khu vực ASEAN, vẫn rất thấp và không đồng đều giữa các ngành nghề.

Tổng Cục Thống kê cho biết, mức năng suất lao động trên được tính theo giá hiện hành của toàn nền kinh tế và tính theo giá so sánh năm 2010.

Nhìn lại 10 năm qua, cơ quan này đánh giá, năng suất lao động của Việt Nam đã cải thiện đáng kể. Bình quân giai đoạn 2006-2015, năng suất lao động xã hội đã tăng 3,9%/năm, trong đó giai đoạn 2006-2010 tăng 3,4%/năm và giai đoạn 2011-2015 tăng 4,2%/năm.

Năng suất lao động năm 2015 tăng 23,6% so với năm 2010. Tuy nhiên, mức tăng này vẫn hơn thấp so với mục tiêu đề ra là tăng 29%-32%. Dù vậy, Tổng Cục Thống kê cho rằng, tốc độ tăng năng suất lao động thời kỳ 5 năm vừa qua vẫn cao hơn thời kỳ 2006-2010. Điều này sẽ góp phần thu hẹp dần khoảng cách tương đối so với năng suất lao động của các nước ASEAN.

{keywords}
Năng suất lao động còn kém xa khu vực.

Hiện nay, so với các nước, năng suất lao động Việt Nam vẫn đang thấp và có khoảng cách lớn về tuyệt đối so với các nước ASEAN -6.

Ví dụ, tính theo sức mua tương đương 2005 PPP, năng suất lao động của Singapore năm 1994 gấp 29,2 lần năng suất lao động của Việt Nam thì đến năm 2013, khoảng cách này chỉ còn gấp 18 lần. Tương tự, khoảng cách giữa năng suất lao động của Malaysia và Việt Nam giảm từ 10,6 lần xuống 6,6 lần, giữa Thái Lan và Việt Nam giảm từ 4,6 lần xuống 2,7 lần. Khoảng cách năng suất lao động so với Philipines giảm từ 3,1 lần xuống 1,8 lần, khoảng cách với Indonesia từ 2,9 lần xuống còn 1,8 lần.

Thế nhưng, xét về chênh lệch tuyệt đối, trong 20 năm qua, khoảng cách giữa năng suất lao động của Singapore và Việt Nam tăng từ 62.052 USD năm 1994 lên 92.632 USD năm 2013. Với Malaysia và Việt Nam, mức chênh lệch này là tăng từ 21.142 USD lên 30.311 USD, với Thái Lan, mức chênh lệch năng suất tăng từ 7.922 USD lên 9.314 USD, với Indonesia, tăng từ 4.104 USD lên 4.408 USD.

Tổng Cục Thống kê cho rằng, nguyên nhân chủ yếu năng suất lao động còn thấp là do cơ cấu kinh tế chậm chuyển dịch, lao động trong nông nghiệp chiếm tỷ lệ cao, trong khi năng suất lao động ngành nông nghiệp ở nước ta còn thấp. Máy móc, thiết bị và quy trình công nghệ còn lạc hậu, chất lượng, cơ cấu và hiệu quả sử dụng lao động chưa đáp ứng yêu cầu.

Trình độ tổ chức, quản lý và hiệu quả sử dụng các nguồn lực còn nhiều bất cập, tăng trưởng chủ yếu dựa vào đóng góp của yếu tố vốn và lao động, đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) còn thấp. Ngoài ra, còn một số “điểm nghẽn” và “rào cản” về cải cách thể chế và thủ tục hành chính chưa được khắc phục.

Cùng với năng suất trên, thu nhập bình quân đầu nước của Việt Nam mới đạt 45,7 triệu đồng, tương đương 2.109 USD/người/năm, tăng 57 USD so với năm 2014.

Phạm Huyền