Đoàn Văn Vươn, ông nông dân "dị biệt"

Vịt biển Đoàn Văn Vươn giờ đã trở thành một thương hiệu và luôn trong tình trạng cháy hàng. Điều gì đã tạo nên một thương hiệu như vậy?

Chúng tôi tìm đến nhà ông Đoàn Văn Vươn vào một sáng mùa thu tháng Chín, chủ yếu là vì tò mò sau khi đã nhận được quà tặng là một chục trứng vịt biển đóng dấu “trứng vịt biển Đoàn Văn Vươn” được một người bạn gửi tặng lên văn phòng. Trước cuộc gặp tôi đã tìm hiểu khá nhiều thông tin về ông Vươn trên internet, chủ yếu là các thông tin xoay quanh câu chuyện giữ đất ở Tiên Lãng. Trong hình dung của tôi, ông Vươn chắc hẳn cũng thuộc hàng “có máu mặt”, trái lại, đón tiếp chúng tôi là một gương mặt khá hiền hậu nhưng rắn rỏi và nụ cười luôn nở trên môi.

Màn chào hỏi được bắt đầu khi ông đưa cho chúng tôi tấm card visit, một tấm card khá đặc biệt với tên Đoàn Văn Vươn ở trên cùng được ghi in hoa, dưới chỉ có vỏn vẹn hai chữ “nông dân” được in mực đỏ khá trang trọng và dưới cùng là số điện thoại.

Ông Đoàn Văn Vươn và đàn vịt 10 ngày tuổi, các đàn vịt theo từng độ tuổi được nuôi riêng để tiện việc xuất chuồng

Khép lại những chương buồn, vịt biển đến như một cái duyên

Tầm này tròn một năm ông Vươn ra tù, sau 3 năm 7 tháng 25 ngày thụ án tại trại giam vì “chống lại chính quyền”. Quá khứ đã khép lại đằng sau, giờ đây ông say sưa kể về trại vịt biển, đầm tôm và các dự án mở rộng thực phẩm sạch. Chỉ một năm, từ 100 con vịt giống được một người bạn không quen biết tặng mà giờ đây đầm vịt của ông Vươn đã nhân giống ra thành 5.000 con. “Người lạ” đó là anh Nguyễn Viết Hồng, một cán bộ làm việc trong ngân hàng 8 năm nhưng bỏ dở và chuyển sang ngành vịt giống, giờ anh Hồng là một trong những cánh tay phải giúp ông Vươn trong việc phân phối thực phẩm sạch.

Ông Vươn tâm sự, những chương buồn trong cuộc đời đã khép lại, giờ đây ông chỉ mong muốn có chỗ làm ăn yên ổn, những gì ông ấp ủ trước đây làm thực phẩm sạch có thể kích hoạt và mở rộng cho bà con ở vùng quê.

Thời gian đầu mới về mọi thứ còn bỡ ngỡ, nhưng chỉ 1 tuần sau khi nhận được cú điện thoại của anh Hồng và nhận 100 con vịt giống đầu tiên, ông Vươn bắt tay vào guồng quay công việc. Chỉ 1 tháng sau, ông muốn nhân lên 1.000 con mặc dù rất nhiều người thân và bạn bè can ngăn. Ông Vươn tâm sự, không phải bây giờ ông mới nuôi vịt, từ những năm 1989 ông đã có kinh nghiệm nuôi vịt ở nhà nhưng tất nhiên quy mô không lớn như thế này. Ông Vươn cũng đã từng đi học đại học tại chức Nông nghiệp và tự mày mò nghiên cứu về việc làm thực phẩm sạch.

Bản thân ông khi nuôi vịt cũng nghiên cứu làm thế nào để không ảnh hưởng đến môi trường và không dùng thuốc kháng sinh cho vật nuôi, thức ăn cho vịt của ông tự trộn theo một công thức riêng ông tự nghiên cứu. Rất tình cờ, một người bạn đã mách cho ông Vươn sử dụng men vi sinh có chứa probiotics dạng bào tử bền nhiệt của Biospring trộn vào thức ăn cho vịt, ban đầu chỉ với mục đích bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên hiệu quả của việc sử dụng men có chứa probiotics lại vượt mong đợi của ông Vươn, con vịt lớn với sức đề kháng tốt, thịt vịt không bị hôi và đặc biệt chất thải của vịt lại là nguồn thức ăn cho đầm tôm và thủy sản. Trong chất thải của vịt có cả chủng vi sinh tốt tiêu diệt các vi sinh có hại trong môi trường, đã giúp các loại tôm tự nhiên và tôm nuôi, và các loại cá phát triển rất tốt, chất lượng rất ngon, ông Vươn kể, đầm thủy sản của ông đã được tái tạo lại gần như thời kỳ sơ khai, tôm càng râu, tôm he, đều xuất hiện ở trong đầm của ông.

Những con tôm he bằng bàn tay xuất hiện trong đầm

Việc nuôi vịt cũng là cả một quá trình. Ban đầu ông nuôi vịt gần 60 ngày, mang ra thịt thấy vịt còn nhiều mỡ, sau đó ông điều chỉnh dần và theo dõi từng thời điểm để tìm ra quy luật vịt ngon nhất phải đạt chuẩn 90 ngày. Con vịt biển được ăn thức ăn có trộn thóc ngâm và men vi sinh có lợi nên thịt dai giòn, cho dù có mỡ cũng không bị ngấy. Chính chất lượng của con vịt đã "hữu xạ tự nhiên hương".

Vịt biển Đoàn Văn Vươn

Đàn vịt của ông Vươn hiện nay đã lên đến 5.000 con, sau gần 1 năm nuôi. Mặc dù vậy ông luôn trong tình trạng phải báo cháy hàng. Khi tôi hỏi liệu ông có lo ngại sau này sản phẩm vịt của ông bị người ta làm giả thương hiệu “vịt Đoàn Văn Vươn” ông xử lý sao? Người nông dân này đã làm một cách khá khác biệt là không phân phối ồ ạt mà chỉ độc quyền phân phối cho một cửa hàng Hellomam trên Hà Nội để điều tiết và một cửa hàng bán thịt sống để họ cùng đồng hành với ông trên con đường xây dựng thương hiệu.

Ông cũng không giữ khư khư mọi bí quyết của mình, sau này khi quy mô đủ lớn ông sẽ để bà con xung quanh nuôi gia công, nhưng chỉ nuôi thời kỳ đầu, sau đó chuyển về cho ông để tránh trường hợp bà con nếu bơm thuốc trộn ngoài vào thì sau 1 tháng con vịt cũng tự đào thải ra ngoài, “thế mới giữ được chất lượng bởi thương hiệu của mình là chất lượng”, ông Vươn tâm sự.

Tại sao tôi gọi ông Vươn là một nông dân “dị biệt” bởi tầm nhìn của ông khác xa với những nông dân thông thường. Ngoài việc tự nghĩ trộn thức ăn như thế nào, làm thế nào đảm bảo chất lượng, mở rộng thương hiệu, những gì ông đã làm khiến người ta rất nể phục. Đầm vịt và đầm tôm của ông Vươn cách bờ biển không xa, những năm trước đây khi nào Tiên Lãng có bão thì chỉ một hôm tất cả đều bị cuốn trôi sạch. Rất nhiều người đã nghĩ phải làm thế nào để trồng cây đước chống bão nhưng thời gian đó cây đước không thể lớn nổi do bị sóng đánh. Với sự quyết tâm cao độ, ông Vươn đã tự mày mò và tự trồng được rừng đước bán kính 2km quanh khu vực đầm, từ đó trở đi cho dù có mưa bão đầm vịt và đầm tôm của ông đã được rừng đước bảo vệ.

Tiếp xúc với Đoàn Văn Vươn, có lẽ không chỉ tôi mà tất cả những người trong đoàn đều nhận thấy đây là một con người không dễ bị khuất phục, ý chí vươn lên của ông trong mọi hoàn cảnh khiến người ta nể phục. Nể cả ở cái cách sinh hoạt trong gia đình, ông Vươn và em trai Đoàn Văn Quý sau khi đi tù về ở chung dưới một mái nhà rất hòa thuận. Mái nhà khi hai người đàn ông trong gia đình phải đi thụ án thì hai người đàn bà cùng những đứa con ở nhà cùng nhau xây dựng. Họ, những con người ấy giờ chỉ thấy niềm vui khi gia đình sum vầy, và những con vịt, con tôm của họ được thị trường đón nhận. Xã hội cần những con người làm thật, làm sạch như thế.