- Ba nhà khoa học có công trình xuất sắc và 1 nhà khoa học trẻ là tác giả của công trình khoa học xuất sắc đã được trao Giải thưởng Tạ Quảng Bửu năm 2015.

Lễ trao Giải thưởng Tạ Quảng Bửu năm 2015 được tổ chức sáng nay, 16/5, tại Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN).

{keywords}
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cùng GS Hoàng Tùy và GS Nguyễn Văn Hiệu chúc mừng 4 nhà khoa học đoạt giải Tạ Quảng Bửu. Ảnh: Lê Văn

Ba nhà khoa học có công trình xuất sắc được trao giải bao gồm:

- GS. TSKH. Đinh Dũng, Viện Công nghệ thông tin, Đại học Quốc gia Hà Nội với công trình: “Xấp xỉ và khôi phục tín hiệu có số chiều rất lớn trên lưới thưa”;

- GS. TSKH. Nguyễn Đông Yên, Viện Toán học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam với công trình: “Nghiên cứu tính ổn định và tính ổn định vi phân của một lớp bài toán quy hoạch toàn phương không lồi”;

- PGS. TS Trần Thanh Hải, Trường Đại học Mỏ Địa chất với công trình khoa học: “Bản chất đới trượt Tam Kỳ-Phước Sơn ở miền Trung Việt Nam: Ý nghĩa kiến tạo và sinh khoáng của nó”.

Nhà khoa học trẻ là tác giả của công trình khoa học xuất sắc được trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm nay là PGS. TSKH Phạm Hoàng Hiệp, Viện Toán học, Viện Hàn Lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam với công trình khoa học: “Một đánh giá tốt nhất có thể của ngưỡng chính tắc”.

Mỗi giải thưởng sẽ bao gồm bằng chứng nhận giải thưởng của Bộ trưởng Bộ KHCN và tiền thưởng 200 triệu đồng (đối với giải thưởng dành cho tác giả các công trình khoa học) và 50 triệu đồng (đối với giải thưởng dành cho nhà khoa học trẻ là tác giả của công trình khoa học).

Giải thưởng Tạ Quang Bửu là giải thưởng của Bộ KH&CN được tổ chức hàng năm nhằm tôn vinh các nhà khoa học có thành tựu nổi bật trong nghiên cứu cơ bản thuộc các lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật. Năm nay là năm thứ 2, Bộ KH&CN tổ chức trao giải thưởng này.

Vào năm 2014, năm đầu tiên Giải thưởng Tạ Quang Bửu đã được trao tặng cho GS. TSKH. Nguyễn Hữu Việt Hưng và PGS. TS. Nguyễn Bá Ân với những công trình nghiên cứu cơ bản xuất sắc trong lĩnh vực toán học và vật lý.

Theo thông tin từ Bộ KH&CN, năm 2015 có 43 hồ sơ đăng ký tham dự thuộc tất cả các lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật. Trong đó có 9 hồ sơ được các hội đồng khoa học chuyên ngành đề xuất xem xét tại hội đồng giải thưởng.

GS Ngô Việt Trung, Chủ tịch Hội đồng giải thưởng Tạ Quảng Bửu khẳng định, giải thưởng Tạ Quang Bửu là giải thưởng chỉ trao cho các công trình nghiên cứu khoa học xuất sắc chứ không phải trao cho cá nhân hay sự nghiệp của nhà khoa học.

Bên cạnh đó, đây cũng là giải thưởng khoa học duy nhất mà hội đồng xét chọn chỉ bao gồm những nhà khoa học tiêu biểu mà không có sự tham gia của các nhà quản lý thuần túy.

GS. Ngô Việt Trung cũng cho biết, các công trình đăng ký tham dự có chất lượng trung bình cao hơn so với năm đầu tiên. Do vậy, nếu năm ngoái chỉ có 2 công trình được trao giải và không có công trình của các nhà khoa học trẻ thì năm nay, có tới 3 công trình được trao giải và một công trình của nhà khoa học trẻ được trao giải.

Với tư cách là Chủ tịch Hội đồng giải thưởng, GS. Ngô Việt Trung cũng kiến nghị Bộ KH&CN nên xem xét có thêm nhiều giải thưởng dành cho các nhà khoa học trẻ trong các chuyên ngành khác nhau để có sự khích lệ, động viên các nhà khoa học trẻ trong tất cả các chuyên ngành.

Trao đổi với các nhà khoa học tại lễ trao giải, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Quân khẳng định, trong những năm qua, Bộ KH&CN đã đấu tranh để tháo gỡ rào cản vướng mắc trong hoạt động KHCN nhằm hỗ trợ tốt nhất cho các nhà khoa học.

Bộ trưởng Nguyễn Quân cũng hy vọng cộng đồng khoa học sẽ cùng với Bộ KH&CN có cùng tiếng nói tại các diễn đàn khác nhau, giúp các nhà quản lý chia sẻ khó khăn với các nhà làm khoa học, thay đổi tư duy cũ, tạo ra cơ chế mới thuận lợi và tiệm cận với thông lệ quốc tế để các nhà khoa học có thể sáng tạo nhiều nhất, đóng góp nhiều nhất cho phát triển kinh tế xã hội.

{keywords}

GS. TSKH. Đinh Dũng, Viện Công nghệ thông tin, Đại học Quốc gia Hà Nội.

GS Đinh Dũng là tác giả của công trình “Xấp xỉ và khôi phục tín hiệu có số chiều rất lớn trên lưới thưa”. Công trình là một trong những đóng góp quan trọng nhất đối với bài toán tổng quát về xấp xỉ nhiều chiều, kết nối giữa lý thuyết xấp xỉ hàm nhiều biến kinh điển và các vấn đề hiện đại của toán học tính toán. Lý thuyết xấp xỉ hàm số nhiều biến – cơ sở của toán học tính toán và khoa học máy tính, có nhiều ứng dụng trong giải số phương trình đạo hàm riêng, xử lý ảnh, khôi phục tín hiệu.

Kết quả của công trình được đăng tải trong tạp chí Nền móng của Toán học Tính toán, là tạp chí đứng thứ 5 trong lĩnh vực Toán học Tính toán do SCImago xếp hạng.

{keywords}

GS. TSKH. Nguyễn Đông Yên, Viện Toán học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

GS. Nguyễn Đông Yên là tác giả của công trình: “Nghiên cứu tính ổn định và tính ổn định vi phân của một lớp bài toán quy hoạch toàn phương không lồi”. Đây là hai công trình nghiên cứu mở đường cho một lớp bài toán có nhiều ứng dụng trong Lý thuyết tối ưu. Các công trình này đã đưa ra khái niệm hoàn toàn mới để giải quyết lớp bài toán này một cách hiệu quả nhất.

Công trình được đăng trong Tạp chí SIAM Journal on Optimization và đứng thứ 6 về chỉ số ảnh hưởng, thứ 7 về chỉ số trích dẫn.

{keywords}

PGS. TS Trần Thanh Hải, Trường Đại học Mỏ Địa chất với công trình khoa học: “Bản chất đới trượt Tam Kỳ-Phước Sơn ở miền Trung Việt Nam: Ý nghĩa kiến tạo và sinh khoáng của nó”.

Công trình đã có phát hiện mới, quan trọng về lịch sử tiến hóa kiến tạo của địa khối Đông Dương. Đây là vấn đề đã và đang được sự quan tâm lớn của các nhà khoa học trong và ngoài nước. Việc xác định được hoạt động magma-kiến tạo và tạo khoáng vàng xảy ra vào khoảng 400 triệu năm trước đã tạo ra một cách tiếp cận mới trong việc nghiên cứu tiếp theo về các quá trình kiến tạo và sinh khoáng vàng khu vực Đông Dương nói chung và Việt Nam nói riêng.

Nghiên cứu được đăng tải trên Tạp chí Gondwana Research, là tạp chí quốc tế có thứ hạng cao, có uy tín cao trong lĩnh vực Địa chất, công bố các kết quả nghiên cứu trong các lĩnh vực dịa chất và các lĩnh vực khác thuộc khoa học trái đất không phân biệt phạm vi không gian địa lý và thời gian địa chất.

{keywords}

PGS. TSKH Phạm Hoàng Hiệp, Viện Toán học, Viện Hàn Lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam với công trình khoa học: “Một đánh giá tốt nhất có thể của ngưỡng chính tắc”.

Công trình nghiên cứu một vấn đề quan trọng trong Lý thuyết kì dị có ứng dụng trong nhiều ngành toán học khác nhau. Kết quả của công trình tốt hơn hẳn các công trình trước đây và có khả năng giải quyết một giả thuyết được nhiều nhà toán học nổi tiếng thế giới quan tâm nghiên cứu. Công trình được đăng tải trên Tạp chí Toán học Acta Mathematica, là một trong 5 Tạp chí Toán học đỉnh caov à kinh điển nhất của các Tạp chí Toán học thế giới.

Lê Văn