Ngày 22/12, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tổ chức Hội nghị tổng kết đánh giá tình hình triển khai Chương trình KH&CN ứng phó với Biến đổi khí hậu, Quản lý tài nguyên và Môi trường giai đoạn 2016 - 2020.

Thứ trưởng Bộ TN&MT Võ Tuấn Nhân cho biết: Trong 5 năm triển khai thực hiện, Chương trình được triển khai thực hiện 43 đề tài nghiên cứu cấp quốc gia tập trung về các nội dung: Ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH); Quản lý tài nguyên và môi trường; Nghiên cứu cơ sở khoa học đối với những vấn đề có tính tổng hợp, liên ngành và liên vùng về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và môi trường; Chuyển giao kết quả nghiên cứu.

{keywords}
 

Phát triển nguồn nhân lực

Theo báo cáo, các kết quả nghiên cứu của các đề tài, đến nay, đã hoàn thành được các mục tiêu và nội dung của Chương trình.

Trong đó, về ứng phó với BĐKH, đã xây dựng, phát triển hệ thống giám sát BĐKH và giảm nhẹ phát thải khí nhà kính phù hợp với điều kiện Việt Nam; giải quyết các vấn đề liên quan đến xâm nhập mặn (các loại đất, cây trồng, rừng...); đưa ra được các giải pháp chủ động thích ứng với BĐKH trong từng ngành, từng lĩnh vực nhất là các vùng dễ bị tổn thương...;

Cùng với đó là đưa ra các giải pháp công nghệ về giống, cây trồng, công nghệ canh tác trong điều chỉnh kỹ thuật mùa vụ, kỹ thuật sản xuất nông nghiệp thích ứng với BĐKH; xây dựng các mô hình kinh tế thích ứng với các hiện tượng thiên tai cực đoan và các mô hình kinh tế ứng phó với xâm nhập mặn.

Về lĩnh vực quản lý TN&MT, Chương trình đã đưa ra các phương pháp luận trong công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; quản lý biến động tài nguyên và quản lý giám sát biến động sử dụng đất, đã xây dựng được các bản đồ quản lý tài nguyên đất...; đánh giá tổng quan an ninh nguồn nước; lượng giá và quy trình kết chuyển các giá trị tài nguyên vào môi trường hoạch toán tài khoản quốc gia; đánh giá hoạt động tân kiến tạo đối với sự biến đổi dòng chính các lưu vực sông và xây dựng được các bản đồ có liên quan.

Đến nay, Chương trình đã tổ chức đánh giá nghiệm thu cấp quốc gia cho 30 đề tài và đánh giá nghiệm thu cấp cơ sở cho 9 đề tài, trong đó, 4 đề tài được Hội đồng KH&CN cấp quốc gia đánh giá xếp loại xuất sắc.

Chương trình đã chuyển giao các kết qủa nghiên của các đề tài cho các bên liên quan, góp phần nâng cao hiệu quả của Chương trình nói riêng và KHCN nói chung phục vụ ứng phó với BĐKH, quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Cùng với đó, Chương trình đã giới thiệu các kết quả, sản phẩm của đề tài rộng rãi trong nước và quốc tế thông qua công bố 77 bài báo quốc tế có chỉ số ISI hoặc Scopus; 156 bài báo trên tạp chí khoa học trong nước và xuất bản 12 sách chuyên khảo, tạo cơ hội phát triển hợp tác trong và ngoài nước.

Đặc biệt, Chương trình đã góp phần phát triển nguồn nhân lực về ứng phó với BĐKH, quản lý TN&MT thông qua đào tạo 99 thạc sĩ và hỗ trợ đào tạo 48 tiến sĩ, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ thông qua thực hiện các đề tài thuộc Chương trình đối với 1.844 thạc sỹ, 980 tiến sĩ, nâng cao 186 phó giáo sư, 38 giáo sư.

{keywords}
Việt Nam là một trong những nước chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu. Ảnh minh họa

Đóng góp cho sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt đánh giá, đây là chương trình KH&CN ở tầm quốc gia mang tính chất tổng hợp, liên ngành nhằm cung cấp các luận cứ khoa học và ứng dụng các công cụ, mô hình tiên tiến phục vụ thực hiện nhiệm vụ ứng phó với BĐKH, quản lý TN&MT của Việt Nam.

Đồng thời, Chương trình này cũng góp phần quan trọng trong thực hiện các cam kết của Việt Nam trong Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu thông qua việc nghiên cứu cơ sở khoa học để đề xuất và triển khai các giải pháp cả về cơ chế chính sách và khoa học, công nghệ phục vụ thực hiện đóng góp quốc gia tự quyết định (NDC) và công tác đàm phán tại kỳ họp thường niên các bên tham gia Công ước Khung của Liên hợp quốc về BĐKH.

Ông Huỳnh Thành Đạt cho biết, các đề tài nghiên cứu của chương trình có khả năng thực tiễn cao, có thể ứng dụng để bảo vệ môi trường. Việt Nam là một trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề bởi biến đổi khí hậu, vì vậy Chương trình góp phần thực hiện Nghị quyết số 24-NQ/TW về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu tăng cường quản lý TN&MT, đóng góp cho sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

Bên cạnh đó, chương trình cũng đã đóng góp cho việc xây dựng, dự thảo Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 mới được thông qua.

Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt khẳng định, “trong thời gian tới, Bộ KH&CN sẽ tiếp tục cùng với Bộ TN&MT phối hợp xây dựng và triển khai các nhiệm vụ KH&CN, phục vụ các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của 2 ngành được phân công trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030”.

Đồng quan điểm với Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt, Bộ trưởng TN&MT Trần Hồng Hà cho rằng, Chương trình không chỉ đề xuất được những giải pháp hiệu quả cho ngành TN&MT mà còn đóng góp quan trọng cho sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững của đất nước.

Theo ông Trần Hồng Hà cho biết, sự thành công của Chương trình đã góp phần phát triển nguồn nhân lực cho lĩnh vực TN&MT, cung cấp luận cứ, cơ sở khoa học để đề xuất các giải pháp hiệu quả cho việc thực thi chính sách, pháp luật về quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường và ứng phó với BĐKH.

Trong thời gian tới, Bộ trưởng mong muốn các đề tài sẽ được các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu, phát triển đặc biệt là cần phối hợp với các doanh nghiệp, các cơ quan để cùng nhau hoàn thiện và đưa “đứa con tinh thần” vào cuộc sống phục vụ cho phát triển đất nước.

Ngoài ra, Bộ trưởng cũng cho rằng, các sản phẩm của nhiều đề tài đã được công bố rộng rãi trong nước và quốc tế, trở thành những tài liệu chuyên khảo phục vụ công tác nghiên cứu và giảng dạy tại nhiều cơ sở đào tạo, nghiên cứu trong nước. Đồng thời, mở ra những chương trình hợp tác quốc tế để chia sẻ, học hỏi những tiến bộ khoa học của các nước tiên tiến phục vụ đất nước.

“Tôi mong muốn những ý tưởng, những nghiên cứu khoa học của Chương trình sẽ đáp ứng được yêu cầu về ứng phó biến đổi, quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường, đồng thời, luôn là động lực cho phát triển kinh tế xã hội, phát triển bền vững của đất nước”, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh.

Kim Anh