GIS: Công cụ hữu ích trong quản lý đô thị

Công tác quản lý đô thị không chỉ ở nước ta mà trên thế giới đang đứng trước rất nhiều thách thức, đó là sự gia tăng nhanh dân số đô thị. Quá trình đô thị hóa, tình trạng ô nhiễm môi trường, việc quản lý hệ thống cơ sở hạ tầng đô thị, đặc biệt là hạ tầng ngầm chưa đáp ứng được tốc độ phát triển của đô thị. 

Chính vì vậy, việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong công tác quản lý đô thị là rất cần thiết, trong đó nổi bật là hệ thống thông tin địa lý (viết tắt là GIS – Geographic Information Systems), một công nghệ hữu ích trong quản lý và xử lý tích hợp các dữ liệu đô thị có toạ độ địa lý (bản đồ) với các dạng dữ liệu khác nhau để biến chúng thành thông tin hữu ích trợ giúp các nhà quản lý trong lựa chọn địa điểm, quản lý cơ sở hạ tầng, cung cấp dịch vụ đô thị một cách hợp lý... 

{keywords}
Hình ảnh một số ứng dụng được xây dựng.

Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với xu hướng phát triển dựa trên nền tảng tích hợp cao độ của hệ thống kết nối số hóa - vật lý - sinh học với sự đột phá của internet vạn vật và trí tuệ nhân tạo đang làm thay đổi căn bản nền sản xuất của thế giới. Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 với đặc điểm là tận dụng một cách triệt để sức mạnh lan tỏa của số hóa và công nghệ thông tin. 

Hưởng ứng cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, Nhà nước đã ban hành các văn bản pháp lý về việc áp dụng công nghệ thông tin vào quản lý như Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 4/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh giải pháp “Xây dựng chiến lược chuyển đổi số, nền quản trị thông minh, ưu tiên phát triển công nghiệp công nghệ số, nông nghiệp thông minh, du lịch thông minh, đô thị thông minh”, và ngày 1/8/2018 Thủ tướng chính phủ đã có Quyết định số 950/QĐ-TTg về việc phê duyệt đề án phát triển đô thị thông minh bền vữ Việt Nam giai đoạn 2018 – 2025 và định hướng đến năm 2030.

{keywords}
Hình ảnh một số ứng dụng được xây dựng.

Bình Dương: “Xây dựng hệ thống thông tin địa lý và các phần mềm chuyên ngành xây dựng giai đoạn 2”

Trước nhu cầu và thực tế đô thị hoá trên địa bàn phát triển với tốc độ cao, Uỷ ban nhân dân tỉnh Bình Dương đã ban hành nhiều văn bản pháp quy tạo cơ sở cho các cơ quan quản lý Nhà nước trên địa bàn tăng cường công tác quản lý quy họach xây dựng và hạ tầng kỹ thuật.

Cùng với việc ban hành các văn bản pháp qui của tỉnh, xây dựng và công khai các qui trình xây dựng tại các UBND huyện/thành phố, Bình Dương bước đầu giúp cho công tác quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn đi vào nề nếp. Ngoài ra, Bình Dương cũng triển khai xây dựng lực lượng thanh tra xây dựng hai cấp trên địa bàn. Đây là một bước tiến mới trong việc tổ chức lực lượng quản lý trật tự đô thị nhằm nâng cao khả năng quản lý, theo dõi giám sát của các cơ quan Nhà nước trên toàn bộ các địa bàn về công tác quản lý đô thị.

Cùng với việc ban hành các văn bản pháp quy, cơ cấu lại bộ máy tổ chức ở các cấp, sự phát triển nhanh chóng của quá trình đô thị hoá..., công tác quản lý quy họach xây dựng và hạ tầng kỹ thuật nói trên còn rất nhiều bất cập: Tình trạng xây dựng trái phép còn rất phổ biến, ý thức của người dân trong việc xin giấy phép xây dựng chưa cao, việc kiểm tra của nhiều đơn vị cơ sở cấp xã/phường/thị trấn, huyện/thành phố/thị xã còn chưa thật sâu sát...

Do vậy, ngày 8/7/2013, Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương đã có văn bản 1910/UBND-VX cho phép triển khai dự án: “Xây dựng hệ thống thông tin địa lý và các phần mềm chuyên ngành xây dựng giai đoạn 1 – thí điểm trên địa bàn TP Thủ Dầu Một” dự án là một bước khởi tạo quan trọng nhằm xây dựng cơ sở dữ liệu chuyên ngành xây dựng và phát triển hệ thống phần mềm ứng dụng trên nền tảng ứng dụng công nghệ GIS để phục vụ công tác quản lý quy hoạch xây dựng và hạ tầng kỹ thuật đô thị. 

{keywords}
Dự án: “Xây dựng hệ thống thông tin địa lý và các phần mềm chuyên ngành xây dựng giai đoạn 1 – thí điểm trên địa bàn TP Thủ Dầu Một” dự án là một bước khởi tạo quan trọng.

Sau thành công của giai đoạn thí điểm, ngày 3/10/2017, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Dương ban hành Quyết định số 3045/UBND-VX về việc phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi và cho phép triển khai dự án: “Xây dựng hệ thống thông tin địa lý và các phần mềm chuyên ngành xây dựng giai đoạn 2” với mục tiêu hoàn thiện và đưa vào vận hành hệ thống thông tin địa lý (GIS) phục vụ công tác quản lý quy hoạch xây dựng và hạ tầng kỹ thuật trên địa bàn. Đơn vị tư vấn triển khai dự án là Trung tâm Công nghệ Thông tin Địa lý DITAGIS, Trung tâm Khoa học – Công nghệ trực thuộc Trường Đại học Bách Khoa TP.HCM, được thành lập theo Quyết định số 3029/GD&ĐT ngày 20/10/1994 của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Để xây dựng được đô thị thông minh là cả một quá trình lâu dài, trong đó yếu tố con người đóng vai trò quyết định. Vì vậy, Bình Dương tiếp tục đầu tư, đạo tào nguồn nhân lực, nâng cao trình độ cán bộ quản lý để tiếp cận được với công nghệ mới đặc biệt là đáp ứng những yêu cầu của chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 4/5/2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường năng lực tiếp cận cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4. 

Dự án: “Xây dựng hệ thống thông tin địa lý và các phần mềm chuyên ngành xây dựng” đến nay đã khởi tạo thành công hệ thống thông tin địa lý chuyên ngành xây dựng. Hệ thống được cài đặt trên Trung tâm dữ liệu dùng chung của tỉnh Bình Dương và thực hiện các dịch vụ cung cấp dữ liệu tại địa chỉ: www.gisxd.binhduong.gov.vn.

Đầu tiên là xây dựng lõi phần mềm, là cơ sở dữ liệu GIS chứa đầy đủ các đối tượng mà ngành xây dựng quan tâm (từ quy hoạch cho đến vật liệu xây dựng). Đây cũng chính là nền tảng cơ bản nhất để phát triển một hệ thống đô thị thông minh bền vững.

Dựa trên khối lượng cơ sở dữ liệu, một hệ thống phần mềm gồm nhiều phần mềm đơn lẻ được xây dựng để phục vụ nghiệp vụ của từng lĩnh vực khác nhau. Hệ thống được xây dựng trên cả 3 nền tảng: Máy tính để bàn, Web và Điện thoại di động. Và, mỗi nền tảng hướng đến từng Phòng chuyên môn thuộc Sở và các Sở ngành, UBND huyện/thị/thành phố và doanh nghiệp/người dân có nhu cầu sử dụng dữ liệu quy hoạch xây dựng và hạ tầng kỹ thuật.. Việc truy cập đến hệ thống máy chủ thông qua mạng LAN, Internet hoặc mạng truyền số liệu chuyên dụng của tỉnh.

Đây là dự án ứng dụng công nghệ thông tin trong lĩnh vực hệ thống thông tin địa lý (GIS) với mục tiêu xây dựng cơ sở dữ liệu không gian và hệ thống phần mềm ứng dụng hỗ trợ khai thác dữ liệu nhằm phục vụ công tác quản lý nhà nước về về quy hoạch xây dựng và hạ tầng kỹ thuật đô thị. Trong quá trình triển khai gặp rất nhiều khó khăn do dữ liệu chuyên ngành xây dựng hiện được quản lý phân tán, rải rác và nhiều yếu tố phi không gian. Các định dạng chuẩn trong lưu trữ các bản đồ chưa có vì vậy công tác thu thập và chuẩn hóa dữ liệu rất phức tạp.

Thông qua dự án này đã từng bước chuẩn hóa, thu thập toàn bộ dữ liệu và lưu trữ đầy đủ, nhất quản các dữ liệu ngành xây dựng trên Trung tâm dữ liệu dùng chung của tỉnh Bình Dương.

 Viết Chung