Khẳng định những thành tích của ngành giáo dục trong năm học 2016-2017 vừa qua, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng đồng thời chỉ ra những vấn đề cần phải khắc phục trong năm học mới.

Bỏ những quy định cứng nhắc

Theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, một trong những hạn chế của ngành GD-ĐT trong năm qua là vấn đề quản lý nhà nước, quản trị đại học và quản trị trong các trường phổ thông, mầm non còn nhiều tồn tại.

"Hiện vẫn còn nhiều quy định cứng nhắc, đồng loạt, mang tính cầm tính cầm tay chỉ việc. Vẫn còn không ít hoạt động, các kỳ thi, tiêu chuẩn quy chuẩn mang tính hình thức, chưa thực sự vì học sinh".

Ông Đam lấy ví dụ: Tiêu chuẩn giáo viên mầm non vẫn là "có trình độ trung cấp", trong khi hiện nay hầu như không còn đào tạo trung cấp nữa, mà vẫn không sửa.

Hay như quy định về trường chuẩn. "Nhiều nơi các trường xây dựng theo một mẫu chung mà không căn cứ điều kiện thực tế thì không phù hợp. Tôi đã từng đi những nơi rất xa, miền núi đại ngàn nhưng trường xây nhà vệ sinh xây khép kín bên trong, nước không có", Phó Thủ tướng nhấn mạnh. "Điều này xuất phát từ chuẩn cứng nhắc áp đặt từ trên xuống".

Video Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam phát biểu tại hội nghị

 Phó Thủ tướng cho rằng, cần tăng cường tự chủ ĐH theo đúng nghĩa, tự chủ xuống tới từng bộ môn, giáo viên. Trước hết Bộ GD-ĐT bãi bỏ quy định cứng nhắc, theo cách tiếp cận quản chặt từ trên để hạn chế khả năng phát sinh tiêu cực.

"Bộ kêu gọi xóa bộ chủ quan thì trước hết hãy tiên phong xóa chủ quản với những trường trực thuộc. Nhiều trường cũng đang kêu lắm" - ông Đam nói.

Với các trường phổ thông, Phó Thủ tướng đề nghị sớm hoàn thiện nghị định quản lý mới để phát huy tính dân chủ, sáng tạo trong hệ thống giáo dục ở các cấp.

"Mai phục" nhiều năm vẫn không vào được biên chế

Với vấn đề đội ngũ giáo viên và đào tạo sư phạm, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, vấn đề này tồn tại từ lâu nhưng tới năm nay xã hội mới đặc biệt quan tâm.

Theo ông Đam, hiện tượng thừa thiếu giáo viên cục bộ vẫn đang diễn ra ở các địa phương, đặc biệt là việc thiếu giáo viên mầm non lên tới hơn 20.000. Trong khi đó lại không có kế hoạch bồi dưỡng để chuyển đổi khiến chỗ thiếu vẫn thiếu, chỗ thừa vẫn thừa.

"Trách nhiệm này thuộc về cả Bộ GD lẫn địa phương" - ông Đam nói.

{keywords}
Toàn cảnh hội nghị trực tuyến tổng kết năm học 2016-2017 sáng 21/8. Ảnh: Lê Văn.

Để giải quyết vấn đề của ngành sư phạm, Phó Thủ tướng cho rằng, cần phải đổi mới từ gốc rễ trong phối hợp quản lý giữa Bộ GD-ĐT và địa phương. Bộ GD-ĐT không quản lý trực tiếp bên dưới nhưng cần nắm được thông tin để chỉ đạo.

Theo Phó Thủ tướng, việc để thừa giáo viên dẫn đến hệ lụy học sinh không muốn học ngành sư phạm. "Tôi rất chia sẻ với chế độ đãi ngộ của giáo viên, nhưng ngay cả với chế độ như hiện nay mà ra trường xin được việc thì ngành sư phạm vẫn hấp dẫn hơn".

Hiện nay, rất nhiều em tốt nghiệp ra trường không xin được việc. "Tôi phải nói công khai là sinh viên sư phạm ra trường chạy việc rất khó. Rất nhiều cháu mai phục, dạy hợp đồng rất nhiều năm trong trường không vào được biên chế".

Từ đó, Phó Thủ tướng cho rằng, Bộ GD-ĐT cần có thống kê đầy đủ nhu cầu để đặt hàng các trường CĐ địa phương đào tạo, bồi dưỡng lại các GV trên địa bàn. Việc này cần có sự phối hợp của các sở, ban ngành từ các địa phương.

"Trường ĐH khó một tí lại kêu là không được"

Về chương trình và SGK mới, Phó Thủ tướng cho rằng, các địa phương không thể nói là không có trường, không có lớp để lùi thời gian thực hiện.

Tuy nhiên, việc đổi mới làm một lần phải áp dụng cho nhiều năm nên phải chất lượng. "Chúng ta là tinh thần khẩn trương nhất nhưng nếu chưa thấy yên tâm thì báo cáo cơ quan chức năng để điều chỉnh tiến độ".

{keywords}
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam và Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ chủ trì hội nghị tổng kết năm học 2016-2017 sáng nay. Ảnh: Lê Văn.

Về kỳ thi THPT quốc gia và tuyển sinh ĐH, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nói "trên cơ sở thành công của kỳ thi năm nay, năm tới sẽ tiến hành cải tiến về kỹ thuật, chủ yếu tập trung vào khâu ra đề cho tốt hơn".

Còn tuyển sinh là việc của các trường ĐH, kỳ thi THPT quốc gia chỉ cung cấp 1 dữ liệu để các trường tuyển sinh.

Các trường ĐH hiện nay vẫn kêu nhiều mà không quan tâm đến trách nhiệm vì xã hội, vì học sinh.

"Các trường suốt ngày cứ kêu thí sinh ảo nhưng tuyển sinh là tự chủ, chuyện đó là của các trường. Cứ khó một tí lại kêu là không được", ông Đam nói.

Cuối cùng, Phó Thủ tướng cũng đề nghị Bộ GD-ĐT bàn lại về việc có nên duy trì thời gian nghỉ hè như lâu nay hay không vì hiện tại quy định này đang gây ra những khó khăn cho phụ huynh và trong thực tế thì các trường đều tựu trường từ sớm.

Bên cạnh đó, Bộ GD-ĐT cần dành thời gian chỉ đạo nhiều hơn đối với công tác GDTX hiện vẫn chưa thực sự được chú trọng.

Lê Văn - Thanh Hùng