Lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 2 sẽ được tổ chức vào 20h ngày 26/12 tại Nhà hát Đài Tiếng nói Việt Nam (58 Quán Sứ, Hà Nội). Đây là giải thưởng hằng năm của Nhà nước, nhằm tôn vinh những cuốn sách, bộ sách có giá trị nổi bật về nội dung tư tưởng, tri thức, thẩm mỹ; vinh danh các tác giả, dịch giả, nhà khoa học và những người làm xuất bản đã góp phần phát hiện, lưu giữ, quảng bá những tác phẩm giá trị đến đông đảo bạn đọc; thúc đẩy sự nghiệp xuất bản phát triển theo đúng hướng và phù hợp với xu thế hội nhập.

PGS, TS Nguyễn An Tiêm, Phó chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam đã có những chia sẻ xung quanh giải thưởng danh giá này.

{keywords}
PGS, TS Nguyễn An Tiêm, Phó chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam.

- Thưa ông, giải thưởng Sách Quốc gia năm 2019 có gì thay đổi so với những lần trước?

Giải thưởng năm nay có 4 điểm khác biệt so với giải lần thứ nhất. Thứ nhất, về công tác tổ chức, chúng tôi đã xây dựng lại quy chế dựa trên kinh nghiệm 11 lần chấm giải Sách Việt Nam trước đây. Vì thế, quy chế đề ra lần này bài bản nhằm nâng tầm giải thưởng cả về chất lượng, quy mô và đặc biệt là ý nghĩa xã hội.

Thứ hai, năm nay chúng tôi không trao các thể loại Sách Hay, Sách Đẹp mà còn giải A, giải B, giải C. Bản chất qua nhiều lần chấm giải chúng tôi nhận thấy rằng, Sách Hay, Sách Đẹp đã bao gồm trong đó cả nội dung và trình bày đẹp, mang tính toàn diện. Do đó, số lượng giải giảm đi nhiều, nhưng chất lượng giải tăng lên.

Thứ ba, giải thưởng năm nay có sự lan tỏa trong xã hội. Với sự tham gia của các doanh nghiệp, giải thưởng lần này tăng giá trị. Chúng tôi hy vọng đó là cú hích lớn chất lượng giải năm tới cao hơn nữa.

Thứ tư, giải thưởng lần này có sự hưởng ứng sâu rộng của các cơ quan truyền thông, tạo hiệu ứng vô cùng tích cực.

- Ông đánh giá như thế nào về chất lượng giải năm nay? 

Giải thưởng Sách Quốc gia kế thừa các giải sách trước đây. So với giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ nhất thì giải thưởng lần này có một bước tiến mới. Quy trình tuyển chọn sách và chấm sách được nâng lên thêm một bước nữa. Trước đây mảng sách rộng hơn nhưng đến giải thưởng sách quốc gia lần này chúng tôi chỉ còn 5 mảnh sách là: Chính trị Kinh tế; Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn; Khoa học Tự nhiên và Công nghệ; Văn hóa văn học nghệ thuật và sách Thiếu nhi.

Quy trình làm cách cũng thay đổi chặt chẽ hơn. Chúng tôi đã có các văn bản gửi cho các đơn vị làm sách để lập hội đồng từ cấp cơ sở tuyển chọn các cuốn sách tốt trước khi gửi cho hội đồng cấp Quốc gia. Ở hội đồng Sách Quốc gia chúng tôi có thư ký để phân loại sách để chia thành 5 mảng và sau đó kết hợp với Cục Xuất bản In và Phát hành xem lại, kiểm tra lại nội dung các cuốn sách đó nộp lưu chiểu có đúng không.

Sau đó chúng tôi đưa sách cho 5 tiểu ban để chấm. Các tiểu ban sơ khảo, trung khảo đều thẩm định, đều có bazem chấm điểm. Tất cả các cuốn sách dù được giải hay không được giải đều có các nhận xét. Sau khi tiểu ban sơ khảo chấm xong thì các tiểu ban trao đổi thảo luận bỏ phiếu kín và sau đó chuyển cho Hội đồng chung khảo.

Hội đồng chung khảo một lần nữa, thẩm định bỏ phiếu trước khi chuyển cho Hội đồng Sách Quốc gia để trao giải. Những cuốn sách này ra chúng tôi còn chuyển cho các nhà khoa học theo đúng chuyên ngành phản biện độc lập và là phản biện kín sau đó chúng tôi mới chuyển lên Hội đồng Sách Quốc gia.

Theo quy định phải được 50% số phiếu ở Hội đồng chung khảo thì mới được chuyển lên Hội đồng Sách Quốc gia. Ở hội đồng Sách Quốc gia phải được 70% số thành viên trong hội đồng đồng ý thì sách này mới được trao giải.

Quy trình chấm chặt chẽ qua ba vòng, thành phần chấm năm nay cũng lựa chọn rất chặt chẽ có rất nhiều các nhà khoa học đến từ nhiều lĩnh vực khác nhau cùng đồng hành với giải sách này. Nếu như năm ngoái chúng tôi mời nhiều các nhà khoa học ở phía Bắc thì năm nay chúng tôi mời các nhà khoa học ở phía Nam cũng rất nhiều. Cơ bản vì kinh phí năm nay có sự đồng hành của các nhà tài trợ.

Mọi người đều khẳng định nhất trí rằng quy định chấm khảo của Hội đồng sơ khảo và chung khảo,  Hội đồng Sách Quốc gia làm việc với tinh thần khách quan thận trọng nghiêm túc. Kết quả năm nay lẽ ra được 5 giải A nhưng chúng tôi mới đề xuất được 2 giải A,13 giải B, và 12 giải C. Những bộ sách được trao giải có thể nói là có giá trị khoa học, có giá trị lý luận, giá trị thực tiễn và đặc biệt là tính ứng dụng cao. 

{keywords}
Giải thưởng Sách quốc gia 2019 hết sức quan tâm tới mảng sách thiếu nhi.


- Hội đồng Sách quốc gia năm nay quan tâm tới mảng sách Thiếu nhi như thế nào?

Sách Thiếu nhi là một trong năm nàng sách được Hội đồng Sách Quốc gia quan tâm không hẳn từ giải thưởng này mà từ những giải thưởng sách trước đây đều được quan tâm như thế. Ví dụ giải A giải B năm nay có những bộ sách rất đồ sộ nhiều tập trong khi đó sách thiếu nhi chỉ vài chục trang thôi nhưng giá trị giải thưởng vẫn như giải A của sách Chính trị kinh tế, Văn hóa, Văn học nghệ thuật.

Giải A của những mảng kia 100 triệu thì giải sách thiếu nhi cũng 100 triệu, đó là về mặt thưởng tinh thần. Nếu so sánh về số trang có những bộ sách ở mảng khác gấp vài chục lần số trang của cuốn sách Thiếu nhi nhưng chúng tôi vẫn chấm như thế.

Cũng có thành viên trong hội đồng rất băn khoăn cả tập thể hai chục người làm cuốn sách dày dặn như thế mà giải A cũng 100 triệu đồng, giải B 50 triệu đồng trong khi đó sách Thiếu nhi rất mỏng đơn giản, giải thưởng cũng như vậy. Tuy nhiên sau khi phân tích chúng tôi vẫn giữ nguyên giải thưởng như thế. Thậm chí người chấm cho giải sách Thiếu nhi dù ít trang hơn, công sức bỏ ra ít hơn nhưng chúng tôi cũng cân đối thù lao để để không thua thiệt hơn những người khác chấm các mảng sách khác. Nói như vậy để bạn thấy rằng chúng tôi hết sức quan tâm tới mảng sách này.

- Ông đánh giá như thế nào về các cuốn sách tham gia giải thưởng này?

Năm nay, những cuốn sách nghiên cứu, các công trình nghiên cứu cơ bản về khoa học xã hội khá nổi bật, một số sách về luật pháp cũng ấn tượng khi có một số cuốn được đề cử trao giải. Dù một số cuốn sách nghiên cứu, lý luận về văn học, nhất là nghiên cứu văn học cũng nổi bật, tuy nhiên, đáng tiếc là các tác phẩm văn chương không như chúng ta mong muốn.

Cảm ơn ông về những chia sẻ!

Tình Lê

Lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ hai sẽ được tổ chức vào hồi 20h ngày 26/12/2019 tại Nhà hát Đài Tiếng nói Việt Nam, 58 Quán Sứ, Hà Nội. Lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ hai sẽ được đón các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Đảng và Nhà nước; đại diện lãnh đạo các bộ, ban, ngành ở Trung ương và địa phương; lãnh đạo Bộ Thông tin và Truyền thông; lãnh đạo Hội Xuất bản Việt Nam; thành viên các Hội đồng Sơ khảo, Hội đồng Chung khảo và Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia; các tác giả, dịch giả đạt giải; đại diện các nhà xuất bản, nhà in, công ty phát hành sách, công ty sách trong cả nước; các cơ quan thông tấn, báo chí, phát thanh và truyền hình ở Trung ương và địa phương.