Tết Đoan ngọ là một ngày lễ quan trọng trong truyền thống của người Việt Nam, thường diễn ra vào ngày mùng 5/5 âm lịch hàng năm.

Theo quan niệm của người Việt, tết Đoan ngọ là ngày mà mọi người sẽ diệt trừ sâu bọ bằng cách ăn hoa quả, rượu nếp, trứng luộc khi vừa thức dậy.

Ngày 5/5 âm lịch cũng là ngày các con cháu chuẩn bị mâm cơm thắp hương để bày tỏ lòng biết ơn đến tổ tiên đồng thời mong muốn có một mùa màng bội thu.

Tùy vào từng vùng miền và dân tộc sẽ có những vật phẩm cho mâm cỗ cúng khác nhau.

{keywords}
Bánh gio - món ăn quan trọng trong ngày tết Đoan ngọ.

Quan niệm “diệt trừ sâu bọ” của người Việt liên quan đến nhiều truyền thuyết khác nhau về ngày tết Đoan ngọ.

Một trong những truyền thuyết kể rằng, đầu tháng 5 là kết thúc vụ lúa Chiêm, bước vào đầu vụ Mùa. Thời điểm này, sâu bọ phát triển nhiều.

Người dân đau đầu không biết làm cách nào để có thể giải được nạn, bỗng nhiên có một ông lão từ xa đi tới tự xưng là Đôi Truân.

Ông chỉ dân chúng mỗi nhà lập một đàn cúng đơn giản gồm có bánh gio, trái cây, sau đó ra trước nhà mình vận động thể dục.

Nhân dân làm theo, chỉ một lúc sau đó, sâu bọ đàn lũ té ngã rồi đi mất. Lão ông nói: 'Sâu bọ vào ngày này rất hung hăng, mỗi năm vào đúng ngày này cứ làm theo những gì ta đã dặn thì sẽ trị được chúng'. Dân làng biết ơn, định cảm tạ thì ông lão đã đi đâu mất.

Để tưởng nhớ sự việc, dân chúng đặt cho ngày này là ‘Tết diệt sâu bọ’, có người gọi là tết Đoan ngọ, vì giờ cúng thường vào giữa giờ Ngọ.

Hiện, ở một số làng quê Việt Nam vẫn rất coi trọng ngày Tết này. Sau Tết Nguyên đán, có lẽ ‘Tết diệt sâu bọ’ là cái Tết sum họp đầm ấm nhất và có nhiều tục lệ gắn kết với đời sống của người dân…

Vì vậy con cháu dù làm ăn xa xôi mấy cũng cố thu xếp để về đoàn tụ gia đình.

Nam Phương