Đúng một phần tư thế kỷ trước đây Viện Khoa học Kỹ thuật Hạt nhân (Viện KH&KTHN) ra đời ở giữa Hà Nội trong lúc Viện Nghiên cứu Hạt nhân cùng với lò phản ứng đầu tiên nước ta đang trong quá trình hồi phục ở Đà Lạt.

Cả hai viện đầu ngành về khoa học và công nghệ hạt nhân từ đó trở thành hai cột trụ chính của ngành nặng lượng nguyên tử trong nước, cũng là trung tâm đào tạo nhân lực ở trong nước và là điểm tựa cho sự phát triển của nền công nghệ điện hạt nhân của Việt Nam.

{keywords}
Viện Khoa học Kỹ thuật Hạt nhân (Hà Nội). Ảnh: VKH&KTHN.

Với vị trí đó, với bề dày 25 trưởng thành và cống hiến, Viện Khoa học và Kỹ thuật Hạt nhân đã long trọng tổ chức kỷ niệm 25 năm (21/01/1991 - 21/01/2016) thành lập trong không khí vui vẻ đón chào Xuân Bính Thân.

Nhiều vị đại diện của các cơ quan trực thuộc Bộ Khoa học & Công nghệ như Viện và Cục Năng lượng nguyên tử Việt Nam, Cục An toàn bức xạ và hạt nhân và các đại diện của các đơn vị khoa học bạn là Viện Công nghệ Xạ Hiếm hay các Trung tâm khoa học tách ra từ Viện KH&KTHN đã có mặt. Đặc biệt đến tham dự lễ kỷ niệm có cả các đại biểu đến từ các cơ quan đối tác của Viện như các công ty và cơ quan có quan hệ hợp tác với nhau trong nghiên cứu và sản xuất.

{keywords}
Lò phản ứng ở Viện Nghiên cứu Hạt nhân (Đà Lạt). Ảnh: Viện NCHN.

Các nhà khoa học hạt nhân từng trải qua cương vị viện trưởng kế tiếp nhau trong 25 qua đã hiện diện trong lễ kỷ niệm và chia vui với đông đảo cán bộ, công nhân viên cũ mới của Viện KH&KTHN qua các thời kỳ.

Những chặng đường phát trển, các mốc son, những thành tích ghi đậm trong suốt chiều dài lịch sử 25 năm xây dựng và phát triển của Viện đã được ông Viện trưởng đương nhiệm của Viện KH&KTHN điểm qua.

Trong 25 năm Viện KH&KTHN đã có sự phát triển lớn mạnh cả về chức năng, nhiệm vụ, quy mô hoạt động, tổ chức bộ máy và nhân lực, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ Nhà nước giao cho từng giai đoạn. Từ chỗ toàn Viện chỉ có 2 phòng chức năng cùng với 3 Trung tâm và 3 phòng nghiên cứu-triển khai, đến nay tổ chức của Viện đã được nâng cấp và mở rộng, ngoài 2 phòng chức năng, còn có 6 Trung tâm nghiên cứu - triển khai, thực hiện đầy đủ các nhiệm vụ theo chức năng được giao.

Bên cạnh các chức năng đã được định hình từ khi thành lập là nghiên cứu khoa học và triển khai công nghệ, từ năm 2005 Viện còn thực hiện thêm chức năng của một cơ quan hỗ trợ kỹ thuật, phục vụ phát triển ứng dụng năng lượng nguyên tử. Ngoài nhiệm vụ nghiên cứu ứng dụng bức xạ trong lĩnh vực phi năng lượng vốn được xem là mảng truyền thống, ngày nay Viện còn là đơn vị chuyên môn chủ chốt trong Bộ KH&CN có nhiệm vụ triển khai các hoạt động nghiên cứu liên quan khoa học và công nghệ hạt nhân.

Ngay từ những năm đầu cho đến bây giờ, ngoài sự hợp tác trong nước, viện coi trọng mở rộng hợp tác quốc tế trong công tác đào tạo đội ngũ khoa học công nghệ và thực hiện các dự án nghiên cứu trình độ cao. Từ các dự án hợp tác nghiên cứu tia vũ trụ (Dự án Auger), nghiên cứu cấu trúc hạt nhân lý thuyết và thực nghiệm với các đối tác Pháp, Nhật, Nga ….đến các nhiệm vụ khảo sát, bảo vệ môi trường trên mặt đất hay trong không khí, đặc biệt ở vùng sát biên giới phía bắc. Gần đây còn quan tâm cả những vấn đề đào tạo và bảo đảm an toàn điện hạt nhân.

{keywords}
Các đại biểu quan khách cùng các cán bộ lãnh đạo của Viện KH&KTHN qua các thời kỳ chụp ảnh kỷ niệm. Ảnh: VKHKTHN.

Cùng với sự mở rộng chức năng nhiệm vụ và phạm vi hoạt động, trong 25 năm qua, đội ngũ cán bộ khoa học của viện đã có bước tăng trưởng về số lượng và chất lượng đáng kể. Viện đã có hàng chục cán bộ bảo vệ thành công luận án tiến sĩ và thạc sĩ; hàng chục nghiên cứu sinh và học viên cao học khác đang theo học tại các cơ sở đào tạo trong và ngoài nước. Cũng từ đó Viện đã nâng cao số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ khoa học của mình, đồng thời đóng góp đáng kể trong cung cấp cán bộ chủ chốt, giữ các chức vụ quan trọng ngành Năng lượng nguyên tử Việt Nam.

25 năm qua cùng đồng hành như người anh em sinh đôi của ngành năng lượng nguyên tử VN, trong lúc Viện Nghiên cứu Hạt nhân (ở Đà Lạt) với lò phản ứng hạt nhân đã được nâng cấp, Viện Khoa học Kỹ thuật Hạt nhân (ở Hà Nội) mong đợi sự đầu tư tương xứng để có thể hoàn thành nhiệm vụ ngày càng cao hơn đối với đất nước.

Minh Trần