Có lẽ khi biết tin thay đổi nhân sự bộ trưởng Bộ GTVT người dân và  truyền thông đã quan tâm nhiều hơn những thay đổi vị trí lãnh đạo quan trọng khác cùng thời điểm.

Không có gì lạ, bởi hơn bao giờ hết, vị trí bộ trưởng GTVT thực sự là một chiếc ghế nóng. Nóng bởi rất nhiều vấn đề ở bộ này đang cần một tư lệnh ngành đủ năng lực cũng như sự quyết đoán để giải quyết.

{keywords}
Tân bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể. Ảnh: Báo Giao thông

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, người được Thủ tướng và Quốc hội phê chuẩn,  bổ nhiệm vào chức vụ tư lệnh ngành GTVT là người được kỳ vọng có những  bứt phá trong việc tháo gỡ những khó khăn chồng chất của ngành. Có cơ sở ở sự kỳ vọng này bởi ông Thể là người học hành bài bản đúng chuyên ngành. Kỹ sư xây dựng trường Đại học Giao thông đường bộ Mosow và sau đó bảo vệ luận án tiến sĩ chuyên ngành giao thông đường bộ cũng ở Moscow. Hơn thế vị tân Bộ trưởng còn có nhiều quãng thời gian làm trong ngành từ cấp cơ sở đến thứ trưởng Bộ GTVT. Chuyển về làm Bộ trưởng từ cương vị Bí thư tỉnh ủy một địa phương cũng là một thuận lợi. Đấy chính là những lợi thế không hề nhỏ của ông Nguyễn Văn Thể.

Nhưng dù có lợi thế bao nhiêu ở góc độ cá nhân thì hiển nhiên những vấn đề ở Bộ này thực sự là những thách thức cực lớn đối với một vị bộ trưởng làm nhiệm vụ thay thế giữa nhiệm kỳ.

Ngay ở thời điểm chuyển giao ghế nóng bộ trưởng, ngành GTVT đang vướng vào những rắc rối nổi cộm. Trong đó không thể không kể đến câu chuyện dài tập BOT quốc lộ. Gần đây nhất là trạm BOT Tiền Giang đến BOT Biên Hòa bị người dân phản đối dữ dội với nhiều cách phản ứng khiến phải xả trạm và buộc phải tính toán hạ mức thu phí.

Đã đành BOT là việc làm cần thiết nhưng cái cách ngành GTVT ồ ạt cho các trạm BOT ra đời trong những năm vừa qua là điều khó chấp nhận. Trong đó có những trạm BOT quốc lộ là tài sản nhà nước nhưng lại để tư nhân đầu tư nâng cấp, sửa chữa và thu phí. Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể với câu chuyện BOT ông sẽ giải quyết thế nào để hạ nhiệt khi ông từng phát biểu bên hành lang Quốc hội tháng 6/2017: “BOT là một dạng đầu tư đặc biệt, nhưng chúng ta không nên hình thành nhiều trạm thu phí trên đường bộ”. Liệu ở nhiệm kỳ của ông BOT có giảm?

{keywords}
Liệu ở nhiệm kỳ của tân bộ trưởng, vấn đề BOT sẽ được xử lý thế nào?

Những vấn đề về giao thông đô thị đang là những câu hỏi cần chính Bộ trưởng GTVT trả lời. Ở hai đô thị lớn là Hà Nội và thành phố HCM việc ách tắc giao thông bây giờ đã là chuyện thường xuyên trong khi những nỗ lực cải thiện nhằm giảm vấn nạn này lại bị chính ngành giao thông làm trì trệ. Người ta ngao ngán về chậm trễ tiến độ về sự đội vốn hàng trăm triệu đến hàng tỷ đô la của những công trình có tính then chốt trong bài toán giao thông đô thị như đường sắt trên cao Cát Linh- Hà Đông hay Metro Bến Thành- Suối Tiên.

Vẫn là hạ tầng giao thông, câu chuyện sân golf với việc mở rộng sân bay Tân Sơn Nhất đã gây quá nhiều giấy mực của truyền thông và không ít hệ lụy. Với trọng trách bộ trưởng, ông Thể hẳn sẽ phải dành nhiều tâm sức để góp phần giải quyết nhằm tìm ra một cái kết tối ưu nhất.

Sân bay Long Thành trọng điểm cũng là một điểm nhấn phải gắng sức của tân Bộ trưởng. Đường sắt với nhiều trì trệ và ít hiệu quả kinh doanh sẽ là bài toán cần có lời giải của tân Bộ trưởng. Những mong muốn cải tổ ngành đường sắt từ các bộ trưởng tiền nhiệm phải nói rất thẳng thắn rằng đó là một sự thất bại. Giờ là lúc hơn bao giờ đường sắt Việt Nam cần có sự chuyển mình kịp thời nếu không muốn rơi xuống tận đáy của sự tụt hậu.

Có là đòi hỏi quá nhiều không ở một cá nhân dù là một bộ trưởng? Tôi nghĩ dù chúng ta trong cơ chế trách nhiệm tập thể nhưng vai trò cá nhân là quyết định mọi sự thành bại. Ví như tai nạn giao thông. Con số gia tăng mỗi năm, cách lý giải cũng khác nhau nhưng nếu là một cá nhân bộ trưởng có những hành động quyết liệt và sự quan tâm đặc biệt cùng những giải pháp cụ thể thì chắc chắn tai nạn phải giảm.

Mới đây thôi, Thanh tra chính phủ đã vén rèm những sai phạm ở Tổng công ty cảng hàng không VN. Có quá nhiều chuyện nhưng chỉ riêng một tấm vé ra vào sân bay của những chiếc ô tô chở hành khách vào ga đã là cả một sự vô lý hệ thống. Giá mỗi vé chỉ là mươi lăm ngàn đồng nhưng cộng lại là bao nhiêu tiền hành khách phải trả cho sự vô lý này. Ai cũng nghĩ đó là phí sân bay nhưng không, báo chí đã bóc trần việc làm tiền này bởi trên vé thu phí đó đề rõ là “vé sân đỗ ô tô” nghĩa là người ta thu phí đỗ ô tô của hành khách trong khi thực tế không có chuyện đỗ đó. Một sự lạm dụng mặt bằng để thu tiền. Tại sao tôi lại nhắc đến chuyện chiếc vé nhỏ nhoi này? Xin thưa nó không nhỏ. Bởi đó cũng chính là việc của Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể phải giải quyết ở nửa cuối nhiệm kỳ bộ trưởng này.

Có bao nhiêu việc lớn? Rất nhiều. Việc nhỏ còn nhiều hơn. Đó là những thách thức không dễ vượt với Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khi ông ngồi vào chiếc ghế nóng. Sự tin tưởng ban đầu về con người ông từ tuổi trẻ, học vấn, bề dày kinh nghiệm, uy tín và năng lực là những lợi thế để ông vượt qua những thách thức. Hy vọng vị tư lệnh mới của ngành GTVT sẽ không làm mọi người thất vọng.
Liệu ngành GTVT với Bộ trưởng mới có khởi sắc?

Phạm Ngọc Tiến