Có HTX, nông dân giàu, nông nghiệp thịnh

“Lợi ích tham gia HTX là rất lớn, không chỉ ở giá bán mà còn giúp người nông dân giảm chi phí sản xuất tới 25%”.

Đó là đánh giá của Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân tại Hội nghị trực tuyến sơ kết 5 năm thi hành Luật HTX năm 2012 (Hà Nội ngày 6/12/2017).

5 năm, chuyển biến cả lượng và chất

Tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng cho rằng, sau 5 năm thực thi Luật HTX năm 2012, khu vực kinh tế tập thể (KTTT) nói chung và HTX nói riêng đã có chuyển biến tích cực, hiệu quả về số lượng và chất lượng. Phong trào HTX từng bước phát triển và dần khẳng định ưu thế và vai trò của mình, hạn chế tư tưởng ỷ lại trông chờ vào Nhà nước.

Báo cáo rà soát việc thi hành Luật HTX 2012 cho thấy, cuối năm 2016, cả nước có 19.884 HTX và 51 liên hiệp HTX, trong đó có 3.755 HTX thành lập mới, gần 13.094 HTX (84%) đã đăng ký lại hoạt động theo Luật HTX 2012.

Hoạt động của HTX được khẳng định rõ hơn vai trò, vị trí của mình và có những đóng góp ổn định vào tăng trưởng GDP chung của nền kinh tế khoảng 4%/năm. Các HTX đã tham gia tích cực trong tạo việc làm và thu nhập cho khoảng 10 triệu người, đặc biệt trong đó có các đối tượng xã hội, góp phần giúp nhiều hộ gia đình thoát nghèo và ổn định cuộc sống.

HTX dịch vụ nông nghiệp rau, hoa, quả Bút Lâm (Yên Phong, Bắc Ninh) chuyển đổi hiệu quả theo Luật năm 2012.

Số lượng HTX hoạt động hiệu quả cuối năm 2016 là 4.358 HTX chiếm 22% tổng số HTX, tăng 1.079 HTX (33%) so với năm 2013 (3.279 HTX).

Doanh thu bình quân của HTX đạt 4.326 triệu đồng/năm, tăng 949 triệu đồng (28%) so với năm 2013; lợi nhuận bình quân 304 triệu đồng/năm, tăng 75 triệu đồng (32%) so với năm 2013. Thu nhập bình quân của người lao động trong HTX cuối năm 2016 là 43 triệu đồng/năm, tăng 17 triệu đồng.

Sở dĩ có thành quả này, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, là do hệ thống văn bản quy phạm pháp luật được ban hành đồng bộ với nhiều hoạt động triển khai tại các địa phương. Công tác hướng dẫn triển khai thi hành Luật được thực hiện sâu rộng trên cả nước, các bộ ngành, hiệp hội tích cực triển khai tạo điều kiện cho các đối tượng hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của Luật HTX.

Tính toán lợi ích cụ thể, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân cho biết qua kết quả tổng kết của TP.HCM, mặc dù năng suất giữa hộ trồng rau ở HTX và hộ sản xuất nông nghiệp bên ngoài chỉ chênh nhau 0,7% nhưng giá bán của hộ tham gia HTX cao hơn 10%, thu nhập cao hơn 35,7% so với hộ nông dân sản xuất bên ngoài HTX.

HTX cần được quan tâm đúng mức

Bên cạnh những kết quả đạt được, các báo cáo đánh giá cũng chỉ ra, phát triển HTX vẫn chưa tương xứng tiềm năng. Nguyên nhân là do một số quy định chưa cụ thể, tính khả thi chưa cao như ưu đãi tín dụng, thuế, trong khi đa số HTX có vốn ít, quy mô sản xuất nhỏ, chưa tiếp cận thị trường, khó vay vốn trung và dài hạn, chế độ báo cáo của các HTX chưa thường xuyên.

Có tình trạng này là do chưa có sự quan tâm đúng mức của cấp ủy và chính quyền địa phương trong việc tập trung tháo gỡ khó khăn, bộ máy quản lý nhà nước về HTX chưa đáp ứng yêu cầu, yếu về chuyên môn. Một lý do nữa, theo Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo, sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền các cấp từ T.Ư đến cơ sở chưa đúng mức, chưa ngang tầm với yêu cầu, nhiệm vụ, từ nhận thức, quan điểm đến hành động cụ thể còn nhiều vấn đề cần xem xét. Theo ông Nguyễn Ngọc Bảo, cần có sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp của cả hệ thống chính trị, thường xuyên, đồng bộ từ T.Ư đến cơ sở.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: “Nhận thức về KTTT chưa đầy đủ, chưa đúng, nhiều HTX vẫn trong tình trạng “bình mới rượu cũ”, mô hình HTX cũ còn nặng nề trong khi HTX kiểu mới chưa đáp ứng yêu cầu”.

Đặc biệt, qua sơ kết 4 tiểu vùng, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường kết luận: ở đâu bộ máy chính quyền quan tâm, ở đó phong trào HTX kiểu mới phát triển. Loại hình kinh tế này đòi hỏi giai đoạn đầu phải có sự hỗ trợ từ chính sách, cơ chế và sự chỉ đạo. Nếu chỉ có động viên không thì không thể phát triển.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ cho rằng, tất cả thành tích đạt được trong thời gian qua là to lớn nhưng chưa đạt được mục tiêu, yêu cầu đề ra. Thời gian tới, các bộ ngành, địa phương cần nghiên cứu để tiếp tục chuẩn bị đề xuất, sửa đổi bổ sung Luật HTX vào thời điểm thích hợp, đặc biệt cần nhanh chóng giải quyết các văn bản còn nợ.

QH - Thu Trà